IJsberen kijken in de Hudsonbaai rond Churchill

En, de laatste jaren is de ijsbeer ongewild het ‘lijdend voorwerp’ geworden van de klimaatverandering. Waardoor toeristen graag hierheen komen om hem te zien. Sterker nog, de ijsbeer is het meest populaire dier om te zien in het wild. 

In het najaar (eind oktober/begin november) komen hier tientallen ijsberen tezamen om te wachten tot de Hudsonbaai dicht vriest.

Je hoeft niet te overnachten op de toendra om ijsberen te zien. Je kunt ook een dag op pad om deze dieren te zien. Op een veilige manier, maar toch dichtbij. En zeer geschikt voor goede foto’s. Andere dieren die je kunt spotten zijn de sneeuwuil, het rendier, vossen en natuurlijk zeehonden. Churchill is ook een goede plek om witte dolfijnen (ook bekend als Beloega’s) te zien. 

Je kunt safari’s maken in trucks op immense wielen, die hier Tundra Buggy’s en Polar Rovers worden genoemd. Ze zijn speciaal voor tochten ontworpen om deze dieren te zien. En ze bieden deze ijzersterke dieren geen kans om binnen te komen. Of te dicht bij de toeristen te komen. En toch staan ze soms op nog geen meter.

Het is een jaarlijks terugkerend fenomeen. Rond oktober komen hier tientallen ijsberen tezamen om te wachten tot de Hudsonbaai dicht vriest. Want dan kunnen ze weer jagen op hun favoriete maal: zeehond. 

Tot die tijd hebben ze opvallend weinig gegeten en zijn de dieren vaak opvallend mager. Ze laten zich eenvoudig spotten via speciale excursies in zogeheten Toendra Buggy’s. Dit zijn grote trucks op opvallend hoge wielen, zodat de ijsberen nergens bij kunnen. Dit is een unieke ervaring.

De ijsbeer is ‘hot’. Volgens wetenschappers is de ijsbeer één van de dieren die nu al te maken hebben met het veranderende klimaat. In een negatieve vorm, want als het ijs smelt wat gebeurt er dan met de ijsbeer? Het dier jaagt in de winter op zeehonden die bij ijswakken naar boven komen.

En met de ijsbeer is ook Churchill populair, want het dorpje ligt pal op de jaarlijkse migratieroute van de ijsberen. Hier wachten de dieren tot de beroemde Hudson Baai met ijs dichtgroeit. Dan trekken ze het ijs over op zoek naar voedsel.

Jarenlang vochten de lokale bewoners met de ijsberen om het recht van bestaan. De opvallend witte, ijzersterke dieren werden gezien als overlast en vaak afgeschoten. Inmiddels zijn de inwoners trots op hun medebewoners. Al blijven de dieren onvoorspelbaar en is het oppassen als je je huis uitgaat als de dieren in de buurt zijn.

Tijdens de migratie (oktober en november) worden er in de nabije omgeving van Churchill soms wel honderden dieren bij elkaar gezien. Die opvallend tolerant naar elkaar zijn, iets wat de rest van het jaar absoluut niet het geval is. Alsof ze weten dat ze allemaal afhankelijk zijn van de winter en de langzaam dichtvriezende baai …

Opmerkelijk is dat Churchill op dezelfde hoogtegraad als bijvoorbeeld Schotland ligt. Maar het water van de Hudson Baai wordt door de invloed van de Noordpool nooit warmer dan zo’n 3 graden. Waardoor de baai als een immens koelmiddel werkt. En hier voor een subarctisch klimaat zorgt.

De ‘polar bear jail’ van Churchill is beroemd. Beren die overlast veroorzaken terwijl ze wachten op het dichtvriezen van het Hudson Baai worden gevangen en in deze gevangenis gezet. Gebouw D-20, zoals het officieel heet, ligt op de voormalige militaire basis. Je kunt deze bezoeken, al zal je weinig zien want de deuren blijven gesloten. Wel kun je je oor tegen de wand houden en ze horen. In Churchill en omgeving heb je wel altijd kans dat je ziet hoe een ijsbeer wordt gevangen en naar de gevangenis wordt gebracht.

Het dorpje ligt precies in het overgangsgebied van de naaldbossen in het zuiden naar de taiga (ook wel arctisch naaldwoud) en de toendra (arctisch kale vlakte) naar het noorden. De taiga is hier erg smal en vormt feitelijk de boomgrens. Af en toe zie je nog een boom staan, maar struiken en velden vol mos overheersen. Die uiteindelijk overgaan in de toendra als ook de struiken het af moeten laten weten in dit extreme klimaat.

Churchill is ook bekend vanwege het Noorderlicht (dat ook vaak poollicht wordt genoemd). Het dorpje ligt op precies de juiste hoogte. Waardoor je hier met geluk het dansende licht aan de hemel kunt zien. 

Het noorderlicht wordt veroorzaakt door grote hoeveelheden geladen deeltjes. Deze komen voort uit explosies van de zon en deze verdwijnen in het immense heelal. Om de aarde zit een groot magnetisch veld, dat de geladen deeltjes afbuigt. Deze komen in de buurt van de noordpool (en zuidpool) met een grote snelheid de atmosfeer binnen.

De van de zon afkomstige deeltjes zitten nog vol energie, die bij aanraking met zuurstof- en stikstofatomen voor botsingen zorgen in onze atmosfeer. En dat veroorzaakt wat wel de grootste lichtshow ter wereld wordt genoemd. De kleur van het licht is afhankelijk van de botsing. Als de deeltjes botsen op zuurstof bij lage atmosferische druk is de kleur geelgroen, bij zuurstof en zeer lage druk is de kleur rood, terwijl bij een botsing op stikstof de blauwe kleur aan de hemel verschijnt.

Het klinkt ongeloofwaardig, maar dit s ook dé plek om ijsberen en het noorderlicht te zien. Eerlijk is eerlijk; de kans is klein. Maar toch; het kan wel. In oktober en november is hier het Noorderlicht geregeld te zien. Net als de ijsberen, dus…

Het hangt er vanaf wat je graag wilt zien. Hier zijn de beste periodes voor:

• IJsberen: oktober en november, dat is ook de enige tijd dat de Tundra Lodge open is.
• Noorderlicht: september tot en met april
• Witte dolfijnen: juli en augustus
• Meeste vogels: mei, juni en begin juli
• Bloemen: juni, juli, augustus

De gemiddelde temperatuur in juli en augustus is rond de 20°C overdag, ’s nachts verdwijnt het kwik hier meestal onder nul. In de winter (eind november tot en met maart) is het hier koud en waait de wind vaak horizontaal. De sneeuw dus ook.