De 10 bezienswaardigheden van Malta en Gozo

Een reis naar het Zuid-Europese Malta kan heerlijk verwarrend zijn. Sowieso zijn het eigenlijk twee eilanden: Malta en Gozo. En zelfs drie als je het kleine maar populaire Comino, dat er tussen ligt, ook meetelt. Alle eilanden vormen samen het land Malta. Je kunt ze eenvoudig bezoeken. Als je hier in het verleden duikt gaat er een wereld voor je open.

Hij legt uit hoe hij te werk gaat. ,,Eerst loop ik dagenlang door de kerk. Op een papier geef ik het werk aan dat moeten worden gedaan.” Jesmond laat de tekening zien met alle stukjes die nog moeten worden gedaan. Ik zie veel vakjes met een kruisje. Hij glimlacht.

,,Ik ben hier al 33 jaar werkzaam. En de rest van mijn leven ook,” zegt hij lachend, maar ook vol overtuiging. Hij vervolgt: ,,De grootste uitdaging is de exacte kleur uitzoeken. Ik ben trots op mijn werk, maar alles om me heen zijn meesterwerken.” Heerlijk hoe hij zijn bewondering uitspreekt. 

Op mijn vraag of hij het niet erg vindt alleen te werken reageert hij: ,,Veel toeristen vragen naar mijn werk. Dat is leuk. Maar ik zoek studenten, die het vak willen leren. Het is een uitstervend vak. Ze moeten houden van kunst, echte kunst. Maar jonge mensen zijn niet geïnteresseerd meer in dit vak…”

De keuken van Malta is erg divers. Ik wil konijn proberen, maar zeker ook de diverse vismaaltijden en zeevruchten. ,,De Maltese keuken is verfijnd, zelfs voor Italianen die hier op vakantie komen,” hoor ik. Vanuit de keuken kijkt een jonge vrouw naar me. Of eigenlijk hoe ik de goed gevulde soep van Maltese vis vind. Het is Carla Preca (23), een van de vijf dochters van Charles Preca. 

Hij was de kok die het beroemde restaurant King’s Own Band Club in het hart van Valletta op de kaart zette. Charles overleed in 2018. En nu runt Carla het restaurant. Al doet ze het wel iets anders. ,,Ik heb geen opleiding gevolgd tot kok, maar alles geleerd van mijn vader en zussen. En volg mijn eigen smaak.” Twee van haar zussen, Ramona en Roberta, zijn beroemd en runnen diverse restaurants op Malta. Carla: ,,Maar ik hoef niet zo nodig op tv, ik sta liever in de keuken.” 

Ik dwaal door de straten van Valletta. Ooit werd Malta veroverd door de Feniciërs, de Romeinen en de Vandalen, een Oost-Germaanse stam. Maar ook door de Ottmomanen, Fransen en Engelsen. Waardoor hier een bonte mix aan architectuur te zien is. Met bijvoorbeeld honderden houten balkons die rijk zijn gedecoreerd. 

Door het lekkere weer gebeurt alles hier op straat. Ik zie veel mensen een praatje maken, en stelletjes gezellig samen eten of simpelweg genieten van elkaar als ze hand-in-hand door de straten slenteren. 

Bekijk mijn tips voor Valletta

Een boottocht naar de Blue Lagoon is de meest populaire excursie op heel Malta en Gozo. De Blue Lagoon ligt op Comino precies tussen de andere eilanden in. Deze ondiepe baai is perfect om te zwemmen, te relaxen en om te verkennen. Want er is meer dan alleen de Blue Lagoon.

Ook bij Comino zie ik diverse natuurlijke bogen; klein en groot. Deze zijn eigenlijk alleen vanaf zee zeer indrukwekkend, maar ik heb mijn bootje met kapitein. Hij stuurt het bootje naar talloze andere baaien met heerlijke namen: Crystal Bay en Emerald Bay bijvoorbeeld. En ja, de kleuren passen er wel bij.

Bekijk mijn tips voor Blue Lagoon op Comino

Kijk goed naar de rotsen bij binnenkomst en kijk dan in de richting van de zon. De beste foto’s kun je onderwater maken of precies op het wateroppervlak. De Blauwe Grot ligt aan de zuidkant van Malta.

De Xwejni zoutpannen op Gozo zijn beroemd. Hier wordt zout uit de zee gewonnen op een simpele, maar efffectieve manier. Waar mensen nog steeds werken en je het vers gewonnen zout kunt kopen. 

Al vijftig jaar wint Emmanuel Cini zout langs de kust bij het stadje Marsalforn. De 76-jarige man is wat stijf. Hij loopt wat lastig van zijn shop naar de zoutpannen. Maar het is zijn leven en de glimlach in zijn door de zon verweerde gezicht is heerlijk. Hij draagt de emmers met een houten balk die op zijn nek rust. ,,Het is een tuimelaar zoals die vroeger veel werd gebruikt,” legt hij uit.

Emmanuel praat Engels, maar wel een beetje binnensmonds en hij maakt de woorden niet af. Ik moet echt mijn best doen om te horen wat hij zegt. Maar zijn passie voor zout is duidelijk zichtbaar. Hij laat me de zoutpannen zien waar hij van juni tot en met eind augustus werkt. De zoutpannen liggen vlak aan zee, wat logisch is.

Het zeewater slaat bij hoog water over de rotsen. Het wordt opgevangen in de opvangbakken die in de rotsen zijn uitgehakt. De zon laat het water opdrogen, waarna het kostbare zout achter blijft. Zo gaat het hier al 350 jaar. Emmanuel laat me het zout zien. Ja, ik koop wel wat. Ik wil het zeker proeven.

Dwejra Bay behoort tot de mooiste baaien van Gozo, en eigenlijk ook van heel Malta. Ook al vind je op de eilanden talloze baaitjes. Dwejra Bay is bijzonder door de bijna afgesloten ligging, het heldere water en de omliggende rotsen en heuvels. Een perfecte plek om te relaxen, te zwemmen of te ontdekken. 

Je kunt de baai verkennen met een bootje, maar ook met een kajak of jetski. Zorg wel dat je de tijd hebt, want dit is een heerlijke plek om even de rust te vinden. Aan het uiteinde is een kleine grot, terwijl je bij de ingang een vrijstaande rots ziet met de wonderlijke naam Paddenstoelenrots. De naam komt van een generaal die ontdekte dat hier een bijzondere paddenstoel groeide. Wat in werkelijkheid een plant was.

Aan een kant van de baai ligt een berg die te voet te bewandelen is. Ik ging met een mountainbike de berg ernaast op om een mooi uitzicht te hebben. Het was steiler dan gedacht, maar zeer de moeite waard. Als waardering krijg ik het mooiste uitzicht van heel Malta. Waarschijnlijk, want je weet het nooit.

De Blue Hole ligt vlakbij Dwejra Bay. Dit is de plek waar tot maart 2017 de Azure Window stond; een natuurlijke boog van rotsen in zee. Door een storm verdween de iconische rots in zee, maar de Blue Hole bleef in stand. Het is een tien meter brede grot onderwater, die 25 meter diep is. Met op acht meter diepte een doorgang naar open zee.

Het is een perfecte plek waar je in kunt zwemmen, snorkelen of duiken. Het koraalrif zit vol met vis en biedt een fabuleus zicht door het zonlicht dat naar binnen valt. Terwijl het water lekker warm is. Het pad er naar toe is niet eenvoudig; de rotsen zijn behoorlijk scherp. Maar hierdoor is het vaak wel opvallend rustig in de Blue Hole. Het is ook een perfecte plek voor de zonsondergang.

Bekijk mijn tips voor Mdina

Op Malta en Gozo staan unieke tempels. Die ouder zijn de piramiden van Egypte. Of Stonehenge. En deze wonderlijke bouwwerken komen alleen hier voor. Zeven tempels op Malta en Gozo staan inmiddels op de lijst van Werelderfgoed van UNESCO.

De tempels zijn gebouwd tussen 3600 tot 2500 v.Chr, door mensen waar we opvallend weinig van weten. Ggantija is het meest bekende tempelcomplex, met twee tempels bijelkaar. De andere tempels zijn Ħaġar Qim, Mnajdra, Ta’ Ħaġrat, Skorba en Tarxien. Ik bezoek ze allemaal en ben verbaasd. Maar ook zwaar onder de indruk.

In de grond rondom de tempels zijn diverse vrouwenfiguren gevonden. Deze waren veelal gemaakt van dierenbotten. Waardoor veel wetenschappers denken dat de tempels te maken hebben met de vruchtbaarheid van de vrouw. Al is de functie van de tempels niet overtuigend bewezen.

Daarnaast weten archeologen opvallend weinig over de makers van deze ongekend oude gebouwen. Ook hebben ze weinig bewijzen hoe de tempelcomplexen zijn gemaakt. Het wiel was bijvoorbeeld nog niet uitgevonden, terwijl veel duizenden kilo’s zware stenen wel zijn vervoerd. En hoe zijn ze op elkaar geplaatst? In de musea bij de diverse tempelcomplexen krijg je antwoord op sommige vragen, maar niet op alles. Wat het extra bijzonder maakt.

Bekijk mijn tips voor de Tempels van Malta

Vlakbij de hoofdstad Valletta liggen drie oude koningssteden; Birgu, Senglea en Cospicua. Deze steden gaan volledig in elkaar over en zijn perfect met een soort golfkarretje te ontdekken; de Rolling Geeks. Het klinkt suf, maar is erg leuk.

Rolling Geeks: de naam is apart en wel grappig. Het is een golfkarretje die je door de rustige straten moet rijden. Je ziet de route op een GPS en krijgt vanuit een piepklein luidsprekertje extra info in allerlei talen. Alhoewel, het Nederlands is eigenlijk Belgisch met een Antwerps accent. Wat logisch is, want dit is een bijzonder initiatief van Kris Rycken, een Belg die hier is gaan wonen.

Ik mag sturen, maar een van de eigenaren wil me wel meenemen om het te laten zien. Welja, dat mag ook wel. We rijden door de ‘Drie Steden’. Deze middelleeuwse steden zijn inmiddels met elkaar versmolten en liggen pal tegenover Valletta. Alleen de haven zit ertussen. Ze stuurt het karretje op haar gemak de wegen over en vraagt af en toe of ik wil stoppen voor een foto. Ik wil overal wel stoppen.

Wied Il-Mielaħ, ik had er nog nooit van gehoord. Maar als ik er voor sta begrijp ik waarom ze dit als het nieuwe symbool van Gozo (en zelfs Malta) zien. Het symbool was ooit een andere natuurlijke boog; de beroemde Azure Window. Maar deze stortte in 2017 in tijdens een zware storm. 

Wied Il-Mielaħ op Gozo is ook een natuurlijke boog, oftewel in de gat in de rotsen. Hier stroomt het zeewater doorheen. Je vindt deze boog in het westen van het eiland, al moet je de locatie wel weten. Maar iedereen in de buurt kent hem en helpt je graag op weg. En net als de Azure Window zal deze ook instorten door erosie. Ooit. Tot die tijd wordt het gat steeds groter.

Deze steeds populairder wordende natuurlijke boog in zee is best lastig te bereiken. Maar dat maakt de beleving ook wel boeiender. Hij is wel wat minder mooi dan de Azure Window, omdat de boog redelijk dicht aan de kust staat en je niet echt een fraai zicht krijgt op het geheel. Maar imposant is het wel.

Na al die bijzondere attracties ga ik ook ‘bijzonder slapen’. In dit geval bij de boer, ergens in de rust van Gozo. Al is dit iets overdreven. Diverse voormalige boerderijen zijn omgebouwd tot vakantiehuis. Inclusief zwembad. 

Hij ligt middenin een wijngaarden, en ik zie ook wat olijfbomen. De wijn smaakt fris en de olijfolie is zacht en smaakvol. De Maltezen produceren precies genoeg voor hun eigen bevolking. En toeristen. Heerlijk om dus te proeven en om even tot rust te komen.