Zover het oog reikt is er alleen maar zand. En een weg, de beroemde Koningsweg. Die leidt naar Al Azraq, een dorp op zo’n 240 kilometer van Irak. Plotseling beperkt een stofwolk het zicht tot minder dan tien meter. Een onvervalste zandstorm perforeert mijn gezicht. Ik schuil in Al Kharanna, een immens, maar desolaat gebouw in de woestijn.

Gids Mohammad klopt het zand uit kleren en oren. Hij ziet mijn vragende blik en begint direct te vertellen over de bizarre woestijnkastelen in Jordanië. ,,Al zijn het eigenlijk geen kastelen, al weten archeologen niet wat het wel zijn. Dit gebouw bijvoorbeeld kan een luxueus woonhuis, een hotel of zelfs een paleis zijn geweest. Het enige dat we weten is uit welke tijd het komt.”

Een rondreis door Jordanië is uitdagend, verrassend en vooral divers. Reizen een tegenwoordig een stuk makkelijker. De weerbarstige kameel heeft plaatsgemaakt voor de heilige koe en het zand voor asfalt. Al zijn sommige dingen nog hetzelfde. Zoals de typische bedoeïenenmaaltijd, een absolute ervaring.

Het is vooral een sociale bijeenkomst. Een enorme schaal met eten, ‘mansaf’ genaamd, vult bijna de gehele zaal. Het wordt met meerdere personen staand en met de hand gegeten. Je draait een nat balletje van rijst, yoghurt, amandelnoten en vlees dat voorhanden is. ,,Het kan schaap of geit zijn,” lacht gids Mohammad. ,,Kijk maar bovenop de schaal.”
Enkele muntblaadjes naast de complete kop van een geit maken het tafereeltje af. Het glas verse limoensap pept de smaakpapillen extra op. Er wordt rekening gehouden met toeristen. Dus komen er, na het handen wassen en de mond spoelen, diverse stukjes vlees met vers brood en een frisse salade. Maar ik probeer de mansaf wel. 

Al Azraq is een stukje Afrika in het Midden-Oosten. Zo noemen de bewoners het zelf. In deze oase liepen in het verleden o.a. olifanten, leeuwen, nijlpaarden en neushoorns rond. Ook al was dat voor sommige soorten wel een heel grijs verleden. De oase zal ophouden te bestaan, het droogt op vanwege de grote vraag naar water vanuit de steden.

Het nabijgelegen Shamwari Nature Reserve is de thuisbasis van Arabische oryx, een dier dat in het wild in 1972 uitstierf. Vanuit diverse dierentuinen op de wereld werden de acht laatste oryxen hier naar toe gebracht om te fokken. Inmiddels lopen er weer 200 rond, een deel daarvan is op diverse plaatsen geherintroduceerd in het wild.

Ook lopen er struisvogels en onagers (een soort wilde ezel) rond. De safari hier is wel heel bijzonder. Niet met een jeep, maar met een tractor ga je op pad. De score valt niet tegen, ook al laat de oryx zich gemakkelijk zien. Een machtig dier. Maar vooral de verse pootafdrukken van grijze wolven had ik niet verwacht.

Een wandeling in Dana Nature Reserve in het hart van Jordanië is niet voor angsthazen. Urenlang loop ik langs een afgrond op een pad vol losse stenen. Het laat weinig ruimte over om het landschap te bewonderen. We zoeken Nubische berggeiten, rotsdassen en misschien zelfs een gestreepte hyena. De begint gids na een uur te zingen, een lokale gewoonte. Het werkt heel aanstekelijk, al heb ik geen idee wat ik zing.

Je voortbewegen hier is makkelijker gezegd dan gedaan. De stenen in het water zijn veelvuldig, rond en spekglad. Het water is helder, waardoor je de ‘veilige’ zanderige plekken kan zien. Behalve bij stroomversnellingen. Dan is het opletten hoe de gids het pad kiest en dit slim nadoen. Totdat hij er bij een immense rots simpelweg onder door zwemt. Dat is even slikken. En mijn adem inhouden.

Vertrouwen wint het van het geruis van het water en de stroming en dus duik ik. Uitrusten gebeurt in het water. Visjes knabbelen zachtjes aan je huid, een gek gevoel. Het fijne zand schuurt de dode huidcellen weg en onderweg het stromende water zorgen voor heerlijke massagestralen.

Maar het absolute hoogtepunt is het abseilen naast een 26 meter hoge waterval. Achteroverhangend zet ik me af tegen de rotswand, het touw laat ik langzaam vieren. Voetje voor voetje schieten de rotsen voorbij. De landing is in het water, met een plons. De tocht eindigt abrupt als de rivier de Dode Zee bereikt. Wat een buitengewone en vooral verrassende manier om de Dode Zee te beleven.

Maar de verwennerij is nog niet voorbij. Hoog tijd voor een behandeling door gekwalificeerde handen. Wellness is de afgelopen jaren over de gehele wereld populair geworden.

Jordanië kent al een lange geschiedenis onder meer door de heilzame werking van de Dode Zee. Het is lastig kiezen uit de lichaamsscrub met Dode Zee-zout en een massage met Dode Zee-olie. Of het Turkse stoombad. Dan maar allemaal. Ik kijk om me heen. En dat op de laagste plek ter aarde: het is hier maar liefst 417 meter onder NAP.

De massagedame komt naar me toe. Zachtjes zegt ze: ,,Ook je longen zijn blij met deze plek. Door de extreme hoge luchtdruk en de afwezigheid van allerlei pollen adem je nergens ter wereld schonere en zuurstofrijkere lucht in. En maak je geen zorgen over de zon hier. Het verdampende zeewater werkt heel handig als een natuurlijk UV-filter waardoor verbranden bijna onmogelijk is.” Goh.

Superlatieven, het regent ervan in het groepje toeristen in de avond in het bedoeïenenkamp. Het is altijd leuk om even mee te luisteren. ‘Het is net een maanlandschap’ komt voorbij. En: ‘Dit is het mooiste ter wereld’. Of: ‘ Iemand anders, iets nuchterder: ‘wat een grote zandbak’. ‘Ik krijg ineens de drang om dit te schilderen,’ roept iemand ineens. Het is even stil in het groepje. Wadi Rum maakt de tongen los, dat is zeker.

Hoe wil ik reizen? Het vervoer hier is divers: op een kameel, te voet of in een jeep. Ik heb tijd voor alle drie. Dus gaan de schoenen aan en de zonnebril op. Dit moet op spierkracht. Het doel is de voet van Jabal Rum. Met 1.734 meter de hoogste berg van Wadi Rum. En één van de iconen, net als de ‘Seven Pillars of Wisdom’, een vreemd uitziende rotspartij.

Het is best warm en het zand vermoeiend. Dus wordt in de middag de kameel ingeschakeld. Het schip van de woestijn; het dier doet zijn naam eer aan. Wiegend en kreunend als een oude veerboot verkennen we de zee van zand. Met een stop in Khaz’ali Canyon, waar veel rotstekeningen zijn te vinden. Ze dateren uit de tijd tussen 400 voor Chr. en 400 na Chr. Naast een soort letters vallen vooral de talloze afbeeldingen van mensen en antilopen op. 

Na de ene kamelenkracht is het de beurt aan diverse paardenkrachten. De jeep is weliswaar sneller, maar het oude Engelse voertuig heeft het ook zwaarder in het mulle zand. Ineens is duidelijk waarom die lange hoofddoek erg nuttig kan zijn. Het zand vliegt me om de oren, dus sla ik hem om mijn hoofd. Dit doet de auto toch? Maar nee.

Een loeiende wind steekt ongekend snel op en gaat net zo snel weer liggen. De rotsen fluisteren voor even. Sterker nog, het wordt plots muisstil. De wolken trekken weg, net als mijn ergernis. De zon breekt door. Dat past bij de diversiteit van dit zuidelijk deel van Jordanië. Je moet continu opletten, want anders mis je wat. 

De zonsondergang kleurt de rotsen rood, geel en alles er tussen in. Ik spring uit de jeep en probeer de kleuren te vangen met mijn camera. Wat nog niet meevalt, want overal is wel wat te zien. Leg ik eindeloze woestijn vast, of juist de rotsen? Of een mix? Keuzes, keuzes. Tot nu toe was ik alleen uit de auto gesprongen omdat we vast zaten in het mulle zand. En dan weet ik wel precies wat ik moet doen.

Het is zomaar een dagje Wadi Rum. Het is een must voor wie naar Jordanië gaat. Om bijvoorbeeld in de voetsporen van ‘Lawrence of Arabia’ uit 1962 te treden. De film verhaalt over de Britse militaire strateeg Thomas Edward Lawrence (1888-1935). Hij versloeg de Turken, die meer dan 500 jaar hadden geheerst over een groot deel van het Midden-Oosten. En dat voor iemand die schrijver wilde worden, net als ik ooit.

Zijn talrijke verslagen vertellen het harde leven in de woestijn. Het is nu het thuis voor bedoeïenen, een voormalig nomadenvolk dat tegenwoordig de toerist met open armen ontvangt. Die mag even snuiven aan het ruige leven in deze vreemde rotswoestijn. Want de opties zijn legio, ik kan nog wel een dag vullen. 

Zoals: Vanuit een luchtballon kun je op zoek naar rondcirkelende gieren of steenbokken. De rotsen kun je beklimmen, op handen en voeten. Terwijl een mountainbiketocht hier een echte uitdaging is. Dit alles met muziek en (mannelijke) buikdansers. Het is al gezegd, je moet het zien (en vooral beleven) om te geloven.

Die door een mensenhand of door de wind en regen zijn gevormd. Het is moeilijk voor te stellen dat dit ooit een levendige stad was, zo midden in de woestijn. De gebouwen lijken eerder kunstwerken.

De wind door de kloof zorgt voor passende geluiden. Als een soort filmmuziek, want dit is dé plek waar de heilige graal wordt gevonden door de notoire schatzoekers Harrison Ford en Sean Connery.
 
Wonderlijk dat het ‘Westen’ de beroemde stad in de 16de eeuw volledig uit het oog verloor. En Petra pas weer in 1812 te ‘herontdekken’. Maar echt bekend werd het door regisseur Steven Spielberg met de kaskraker ‘Indiana Jones and the Last Crusade’ uit 1989. Spielberg reisde liever naar Jordanië af dan de decorstukken zelf te maken.
 
Tegenwoordig staat de Roze Stad op de prestigieuze Werelderfgoedlijst van UNESCO. Terecht werd de stad recent gekozen als één van de Zeven Wereldwonderen, maar had ook in de klassieke lijst niet misstaan. Dus kan het hier druk worden met toeristen.
 
En verkopers, al is dat wel een leuke ervaring. Ze hebben zowel nagemaakte als ‘oude’ vondsten bij zich, die uit kleine tasjes komen. Duizenden jaar oude munten en aardewerk die ‘zelf’ zijn gevonden worden te koop aangeboden.

De kameel mort wat. Het dier wil verder, de achterliggende woestijn in waarschijnlijk. Het klinkt als een goed idee, maar dan wel later op de middag. Hij zal even moeten wachten.
 
Ik wil eerst even alles absorberen. Petra is inderdaad één van de mooiste parels uit de Jordaanse schatkist. Waar je zintuigen je leiden. Heerlijk.

Snorkelen blijft een verademing, hoe vaak ik ook in het water lig. Uitpuffend op het strand schud ik de druppels van mijn zwembroek. Mijn voeten verdrinken in het zachte zand. Dit is het uiterste zuiden van Jordanië. Voor me opent de Golf van Aqaba (ook vaak Akaba genoemd) zich. Deze uitloper van de Rode Zee behoort tot Jordanië’s mooiste natuurschatten. 

Met voor de kust een 7 kilometer lang beschermd koraalrif, het Aqaba Marine Park. In dit in 1997 opgerichte park leven meer dan 230 soorten koraal, zowel harde als zachte koralen. Maar ook diverse bedden met zeegras. En hier vind je veel soorten vissen weet ik inmiddels uit ervaring. Het zijn er meer dan 200, zo blijkt. Zoveel heb ik er nou ook weer niet gezien.

Ook veel duikers reizen af naar deze schatkamer. Maar om het rif van Jordanië te beschermen mag dit alleen onder begeleiding van een instructeur. En als toerist kun je een paar keer per jaar meehelpen het koraal schoon te maken bij één van de ‘clean-up dives’. Al kun je natuurlijk altijd troep weer mee naar boven nemen dat je onderwater tegen komt. 

Een drankje met wat duikfanaten levert veel tips op. Een must is volgens hen een duik naar het gezonken schip Cedar Pride. Het stamt uit 1964, maar raakte door brand verwoest. Dus mocht het zinken naar de bodem van de zee. Maar de kroon is de afgezonken M42 Duster, een tank die ooit door het Jordanese leger werd gebruikt. Beiden zijn inmiddels rijkelijk begroeid met diverse soorten koralen. 

De zeilboot is slechts één van de manieren om van het water te genieten. Wisselend hard werken om de zeilen te hijsen en daarna even uitrusten, een mooie mix. Al biggelt het zweet al snel van mijn voorhoofd. Wie van zeilen houdt op de Rode Zee kan in Aqaba los. Dit geldt ook voor liefhebbers van kiteboarden en windsurfen. Want hier waait bijna altijd een wind die met je wil spelen. Eigenlijk is Aqaba één grote speeltuin.