Ingenieus, maar dat had gevoel had ik al eerder bij die wonderlijke Romeinen. En destijds maakten ze ook al wijn. Al is Kroatische wijn nu pas aan een opmars bezig in Nederland (en de rest van de wereld). En kun je bij meer wijnboerderijen de wijnen op hun boerderijen proeven. Het past bij dit land, dat langzaam wordt ontdekt.
 
Veel Nederlanders staan hier graag op campings, terwijl sommigen hier een tweede huis hebben gekocht. En op televisie zag ik recent een item over luxe villa’s met zwembad die je kunt huren. Istrië is meer en meer populair aan het worden. Ik snap het wel.

Het is lunchtijd, dus dochter Marijana zet zelfgemaakte pasta met een kippensaus voor. Ook verschijnt zelf geteelde sla en vers brood met lokale olijfolie op tafel. Iets later volgen gebakken aardappelen en een stuk mals rundvlees alsook lamsvlees. 

Geen saus of wat dan ook, maar alleen pure smaken. Om het weg te spoelen krijg ik een karafje zelfgemaakte witte wijn. Maar dat hoeft niet, want het smaakt opperbest.

Met liefde laat hij me zien hoe de olijfbomen groeien en de druivenstruiken bloeien. Je kunt er ook overnachten; een voormalige stal is omgebouwd tot luxe kamers. Mijn vragen zorgen ervoor dat hun schuchterheid langzaam verdwijnt. Ik moet verplicht de zelfgerookte ham proeven. Wat vervelend, denk ik nog glimlachend.

Al snel komt de zelfgemaakte wijn op tafel. De stoelen worden bijgeschoven en de verhalen komen los; over het leven. Wat opvalt is dat ze vol trots praten over hun vak. Of eigenlijk hun passie. Waar je als toerist dus kunt toekijken en/of helpen. Ik kies straks wel …

Het pad is onderdeel van het lokale Sentona-project, waar ik nog nooit van had gehoord. En dat intrigeert me wel. Dus stap ik het National Museum in Labin binnen. Want Sentona was een godin van de Liburni (of Liburniërs) die hier voor de Romeinen leefden.

Over dit volk is opvallend weinig bekend, en Sentona wordt alleen in dit museum in Labin en in een andere plats in Kroatië (Rijeka) genoemd. Ik zoek de inscriptie over haar in een Romeinse steen uit de 1e of 2e eeuw. Ah, ze is de Godin van het Pad. Al weet ik niet echt wat daarmee wordt bedoeld.

Sentona staat tegenwoordig voor het ´fijne leven´, zoals de Romeinen dit ook al nastreefden. In de regio tussen Plomin and Raša serveren diverse restaurants het Sentona-menu, met traditionele gerechten vol lokale smaken bijvoorbeeld. Ook bijzondere hotels krijgen het keurmerk.

Onder dat goede leven hoort ook actief bezig zijn. Te voet op één van de diverse wandelroutes hier. Of op een fiets, wat veel Nederlanders hier al graag doen. Ook kun je mountainbiken langs de rotsige kust, wat een heuse uitdaging is. Normaal stoemp ik, zoals dat zo mooi heet, de berg op en stuiter ik er af.

Maar nu moet ik vechten tegen de klappen van kleine en grote stenen, al probeer ik ze zoveel mogelijk te ontwijken. Om na het ploeteren op een terras uit te puffen met een koel drankje. Al sputtert mijn lichaam tegen, het is heerlijk om actief en passief af te wisselen. Zeker hier in dit decor. Ja, dit is het goede leven…

Ik stap in de batana, een bijzondere roeiboot met een platte bodem. De schipper staat rechtop en roeit op zijn gemak door de haven van het fotogenieke plaatsje Rovinj. De zon gaat onder, het zachte licht geeft de zee en het middeleeuwse stadje kleur. Een man pakt zijn gitaar en begint te spelen. Vier anderen zingen mee met de noten.

Het zijn vissersliederen, lange tijd gingen vissers hier zo de zee op. Opmerkelijk genoeg zingen de mannen ook gedeeltelijk door hun neus. Wat zo uniek is dat de UNESCO het op de lijst van Cultureel Erfgoed heeft geplaatst. Tegenwoordig kun je als toerist mee op een tocht, waarbij je een bijzonder uitzicht hebt op het stadje.

Daarna volgt een typische maaltijd vol verse vis in een taveerne. Tijdens het eten denk ik na over de gelijkenis met Venetiaanse gondels, al zijn die toch echt anders. Het hele stadje voelt sowieso aan als klein Venetië, dat slechts zo’n 200 kilometer verderop ligt. Maar Rovinj is veel goedkoper, denk ik nog als een echte Nederlander.

Het is typerend voor een rondreis door Istrië, waar de geschiedenis nog overal zichtbaar is. Zoals de huizen op het stadsplein in Poreć, waar Venetiaanse rijkdom naast Mussolini’s stilistische bouw te zien is. En overblijfselen van de Romeinen in schril contrast staan met de Habsburgse overdadigheid.

Mijn gids vertelt uitgebreid over de geschiedenis van het schiereiland. Istrië werd bezet door de Romeinen, die het land opbouwden, waarna het werd geplunderd door de Goten en de Langobarden.
De Franken en de Habsburgers bouwden het weer op en tot de Tweede Wereldoorlog hoorde het bij Italië. Al was die laatste periode door het fascistische gezag opnieuw geen fijne voor de bewoners.

Ook op de Brioni-eilanden (of zoals de Kroaten zeggen Brijuni) kom ik talloze overblijfselen van de Romeinen tegen. En nog veel meer op dit nationaal park. Want, eerlijk is eerlijk, dit is wel één van de meest bijzondere nationale parken ter wereld waar ik ooit ben geweest.

Je vindt op Veli Brioni (het grootste eiland) een opmerkelijke golfbaan, want de greens zijn van zand. Wat echt wel even wennen is. Iets verderop staan de luxueuze vakantieverblijven en officiële ontvangstruimtes van de voormalige Joegoslavische leider Tito.

Oh, en er is een uniek safaripark. Tito ontving hier onder meer Elizabeth Taylor, Richard Burton, Sophia Loren en Gina Lollobrigida. Veel gasten namen exotische dieren mee uit hun land als kado. Koningin Juliana en prins Bernhard waren hier ook, al denk ik niet dat zij ook zo’n soort geschenk gaven. Los van het feit dat ik niet zou weten wat een typisch Nederlands dier is.

Meer informatie: dream-croatia.com/en/Brijuni-National-Park/
 
Mijn speurtocht naar de eerste bewoners van Istrië, levert nog wel wat bijzonders. Dinosaurussen, hun pootafdrukken aan de kust zijn indrukwekkend. Deze dieren liepen hier zo’n 145 tot 65 miljoen jaar geleden rond. Dus waren zij eigenlijk de eerste echte bewoners in Istrië, verreweg. Je hebt altijd baas boven baas.

De medewerker van het autoverhuurbedrijf vraagt of ik een GPS nodig heb. Ik denk nog: ,,Dat is handig, want ik zal de plaats- en straatnamen wel moeilijk kunnen lezen. De Kroatische taal ben ik niet geheel machtig.”
 
Maar al snel blijkt dat sommige bestemmingen eigenlijk alleen met GPS-coördinaten zijn te bereiken. Een uitdaging; altijd leuk.

Hond Blackie (het is zijn echte naam) is blij; uitgelaten zelfs. Hij wil dolgraag het bos in. Zoon Ivan heeft hem vier jaar training gegeven. Ik loop met hem het bos in, wandelen is populair in Istrië. ,,Eerst krijgt hij kleine stukjes truffels te eten, dan worden die voor hem in de grond verstopt. Steeds dieper. Ook gaat elk jong dier mee met een ervaren hond, om te zien hoe het werkt,” legt Ivan uit.

Als een heuse speurhond dwaalt de viervoeter door het bos, de neus op de grond. Met name op plekken waar eerder truffels zijn gevonden. Ivan moedigt hem met korte commando’s aan. Totdat hij begint te graven, dan neemt hij het over met een klein schepje. Voor elke vondst krijgt de hond als dank een paar snoepjes.

,,Wij gebruiken honden in plaats van varkens. Ze zijn sterker, maar ook eenvoudiger van het opeten van de truffels af te houden.” We vinden twee zwarte truffels, zo groot als golfballen. Waarde: zo’n honderd euro. Hoog tijd om het te proeven. Ik krijg kaas met truffel, omelet met truffel, truffelsalami en lokale olijfolie voorgeschoteld. Oh, en huisgemaakte rakija, een soort cognac. In diverse smaken, of eigenlijk vruchten.

Bewust reis ik nog wat rond in het gebied, via kronkelende wegen langs weidevelden en het Butoniga-meer. Maar geen verkeersbordjes. Dus moet ik weer op de GPS vertrouwen. Ditmaal wil ik uitkomen bij het plaatsje Motovun, dat bovenop een heuvel ligt. Dat maakt het wel iets makkelijker. Ietsje, want bossen zijn er hier genoeg.

Het Middeleeuwse stadje kijkt uit over de vele kleine huizen, wijnvelden en truffelbossen. Het is hier erg groen. Opnieuw is het heerlijk om te dwalen door de kleine straatjes, ditmaal te voet en met de camera in de hand. Schoolkinderen spelen op het dorpsplein, wat oudere vrouwen zitten op een bankje bij te praten.

De verrukkelijke truffels heb ik al op, dus wordt het hoog tijd voor een lokale wijn. Het terrasje op de stadsmuur, de zon en het uitzicht doen de rest. Ik begrijp waarom de truffels van Karlić de gehele wereld over gaan en bijvoorbeeld ook Nederlandse restaurants bereiken.

Istrië wil zich graag gastronomisch op de kaart zetten. De lokale bewoners lunchen uitgebreid, terwijl het diner een van de hoogtepunten van de dag is. Meer en meer restaurants winnen prijzen, met name door hun lokale keuken met verse ingrediënten. En dus worden de ‘toeristenrestaurants’ meer en meer ingeruild voor regionale eetgelegenheden en kleine taveernes, die hier ‘konoba’ heten.

Konoba Feral ligt in het kustplaatsje Fažana, ietwat achteraf. Dat is een goed teken. Een kleine deur eindigt in een soort patio. Even rustig zitten, al verschijnt direct een zelfgebrande alcoholische aperitief. Altijd lekker bij het lezen van de uitgebreide menukaart. Naast me lepelt de ober ook nog diverse gerechten van het huis op.

Ik zit op het strand onder een parasol met uitzicht op zee, een baai en het Middeleeuwse dorp Rovinj. Het is heerlijk stil bij restaurant Blu, hier kan ik wel wat tijd door brengen. 

Wat ik ook al bij restaurant Monte had in de smalle straatjes van Rovinj. En eigenlijk op talloze plekken. Ik verdrink bijna in de Mediterranne gerechten, met diverse Italiaanse invloeden. En de verrassingen van de Istrische keuken.

Een lunch was voor mij vaak een tussendoortje. Ik wil altijd snel weer op ontdekkingstocht. Wie door Istrië reist merkt vanzelf dat het verandert. Langzaam, maar gestaag. En ach, dan kan ik dat toetje van pannenkoek met vers gemalen hazelnoten ook nog wel op eten.