blijf op de hoogte!
blijf op de hoogte!
Schrijf je in voor de gratis nieuwsbrief
Zo spectaculair is Spitsbergen
Spitsbergen, dat is de uiterste uithoek van Europa. De meest noordelijke plek op aarde waar mensen wonen. Met een uniek Nederlands verleden in een landschap waar je u tegen zegt.
Lees verder
Over deze reis
Spitsbergen, dat is de uiterste uithoek van Europa. De meest noordelijke plek op aarde waar mensen wonen. Met een uniek Nederlands verleden in een landschap waar je u tegen zegt.
Ook naar Spitsbergen?
Beluga Adventures is gespecialiseerd in reizen naar Noord- en Zuidpoolgebieden evenals reizen waarbij het accent ligt op het waarnemen van walvissen en andere zeezoogdieren en verschijnselen zoals noorderlicht.
De reizen die wij aanbieden, zijn met zorg geselecteerd op basis van jarenlange ervaring en persoonlijke passie. De meeste reizen hebben wij menigmaal zelf ondernomen. Wij kunnen u daarom optimaal informeren en adviseren.
Bekijk alle Arctische reizen
Midzomernachtzon: 24 uur licht in de wildernis
Spitsbergen. De meest noordelijk bewoonde plek ter wereld. En toch is dit de ultieme wildernis. Waar je in de zomer je ogen uitkijkt. Elke 24 uur van de dag, in daglicht.
Enkele vrouwen laten hun husky uit, een man snijdt op zijn veranda verse rendierbiefstuk en uit twee bars klinkt muziek en geroezemoes.
Het licht is extreem zacht, af en toe laat de zon zich zien tussen de wolken. Het klinkt alsof het overdag is, maar het is een uur in de nacht. Dit is de wonderlijke midzomernachtzon.
Een fenomeen dat ik ken van IJsland, Zweden en Noorwegen. Maar op Spitsbergen is hij nog langer aanwezig. Van begin mei tot eind augustus wordt het hier niet donker. Geen seconde.
Ik wandel op mijn gemak door de hoofdstad Longyearbyen. Hier leven 2154 mensen, volgens de meest recente telling. En ja, iedereen kent elkaar. Al maakt dat weinig uit, ze groeten mij ook.
Op pad met een gids
,,Spitsbergen is een woestijn.” Huh, wat? ,,Hier valt minder dan 200 cm regen en sneeuw per jaar. Spitsbergen is als een woestijn zo droog. Dus we hebben altijd mooi weer.”
,,Althans als je van grijs houdt. In alle tinten, net als het boek.” Ik hoor een harde, bulderende lach.
Ik kijk recht in de pretoogjes van Wiggo Antonsen, een gids met het uiterlijk van de Kerstman. Of Kapitein Iglo, zoals hij het zelf zegt. Hij neemt me mee op een stadstour, die opvallend veel leuker is dan het klinkt.
Al komt dat vooral door zijn droge humor. In geuren en kleuren vertelt hij over de wonderlijke Spitsbergers. ,,Niemand wordt hier begraven, dat gebeurt op het vasteland van Noorwegen.”
Hij vervolgt: ,,Door de permafrost komen lijken weer snel boven de grond. Dan ben je voer voor de poolvossen. Ik zou het niet erg vinden, heb je tenminste nog een doel na het leven,” lacht hij hardop.
Glunderend vertelt hij zijn verhalen. Of eigenlijk die van Spitsbergen. Over de harde mijnbouw, het ruige klimaat en het overschot aan vrouwen. En hoe dat volgens hem allemaal met elkaar te maken heeft. ,,Een soort evolutie, maar dan anders.” Erg grappig.
Hij vraagt hoeveel fietsen we in Nederland hebben. Ik zeg: ,,Zo’n 1.4 per Nederlander.” ,,Hmm, wij hebben hier 2 sneeuwscooters per inwoner. Een voor de grotere trips en vervoer en een voor fun.”
Want ja, een ding valt me wel op. Plezier is voor de inwoners heel belangrijk. Zij spelen met de elementen en genieten er van. Net als ik, met volle teugen.
Ook in de zachte zomer heerst Moeder Natuur hier. ,,Al is het nu mooi weer.” Nou ja, mooi. Het is vijf graden. Op een mooie zomerse dag wordt het 12 graden. In de winter is het min twintig. En dan heb ik het niet over de gevoelstemperatuur….
,,Op een meter diep zit je in de permafrost, daar is het altijd bevroren. In de valleien wel tot 500 meter diep,” legt Wiggo uit. ,,Ik wens je succes als je hier zomaar wilt overleven, ook in de zomer…”
Svalbard Global Seed Vault
Hij stopt bij de Wereldzaadbank (Svalbard Global Seed Vault), een vreemd immens gebouw dat in een complete berg is gebouwd. Toegang krijgen we niet, uitleg wel. ,,Hier liggen zo’n beetje alle zaden die je kunt vinden op aarde. Afgelegen en veilig, in de permafrost.”
Inmiddels liggen er al 1,5 miljoenen zaden. Van cannabis tot kokosnoot. Het is bedoeld als een soort Ark van Noach, zodat niets verloren kan gaan. De landen sturen zelf de zaden, die hier vervolgens worden opgeslagen. Spitsbergen is veilig, vandaar de locatie.
Het is bedoeld als een soort Ark van Noach.
Terwijl Wiggo aan zijn baard plukt, strooit hij met feitjes. Bewust spreekt hij zijn woorden met een goed gevoel voor drama uit. ,,Spitsbergen behoort tot de oudste landschappen op aarde.
De oudste berg is maar liefst 3.7 miljard oud. Wat extreem oud is. Zeker als je beseft dat de aarde ruim 4 miljard geleden is ontstaan…” Ja, bijzonder is het zeker. Ik voel me nietig bij zoveel natuurgeweld. En ik geniet van de mensen.
Actief de wildernis in
Kajakken, wandelen, sledehonden, op een quad rijden, je kunt het zo gek niet verzinnen of het kan in Spitsbergen. Lekker actief, lekker buiten. Ik kan bijna niet kiezen.
De sledehonden zijn mijn favorieten, maar dat doe ik liever in de sneeuw. Al zijn ze wel erg blij bij mijn aankomst. Wonderlijk toch, hoe vriendelijk deze dieren zijn. Oke, dan ga ik maar even met ze op pad. Met rubberen bandjes over de zandpaden. Toch ook wel erg lekker, merk ik al snel. Het enthousiasme van de honden is simpelweg aanstekelijk.
De rubberen bandjes blijven, alleen het aantal pk’s verschilt. Geen 8 honden, maar een quad, al is die veel minder pluizig en lief. Eerder groot en lomp. Maar het is verreweg het beste vervoermiddel hier in de zomer.
De instructeur kijkt me aan en bindt zijn geweer op de quad. Voor als we een ijsbeer tegen komen. Wat niet gebeurt, verzekert hij me, maar toch. Ik zou best een ijsbeer willen zien. Van op een afstandje, dat wel.
Op pad de natuur in
Het zandpad slingert door het landschap. Al snel wordt het grind, dat nog meer hobbelt. Ik moet nu echt opletten met sturen en gas geven. Maar de rendieren in mijn linkerooghoek zie ik gelukkig wel. Even stoppen voor een foto. Dat is gek, ze lopen weg van deze man in een veel te dikke warme overall en blitse helm. Wat moeten die dieren wel niet denken?
Het water wil ik ook verkennen. In een kajak dobberen tussen de steile bergen; wat is er mooier? Maar het is mistig, ik zie geen peddel voor ogen. Maar zodra we verder het water op komen, klaart het op. De zon probeert de wolken te verjagen, maar het lukt niet erg. Dit is Spitsbergen pur sang; Vier seizoenen in een dag…
Ik zou best een Spitsberger (of is het Spitsbergenaar) kunnen zijn.
Plots zie ik sneeuwvlokken. Als geschenken uit de hemel dwarrelen ze naar beneden. Het blijft kunst, elke keer weer. Hoog tijd voor een stop in een oude houten steenkoolopslagplaats. De grond is opvallend zompig, het pad nauwelijks zichtbaar.
Met de kajak
Het is kenmerkend voor Spitsbergen. Her en der herinneringen aan lang vervlogen tijden. Mooi, al staan veel van deze manieren tegenwoordig ter discussie omwille van de vooruitgang. De rails en bakjes om de kolen in te vervoeren liggen er nog. Het hout is verweerd, net als de roestige spijkers. De tijd en het klimaat eisen hun tol.
Ik hoor ineens een vraag. Of ik een verse bessendrank wil. Zeker wel, net als het koekje dat er bij hoort. De stemmen vervagen weer, ik wil de desolaatheid voelen. Die ligt hier voor het oprapen. Mooi dat dit soort plekken nog bestaan op onze drukke Aarde.
Bij mijn ontbijt komt een poolvos voorbij rennen. Even kijkt hij naar mij, maar hij is op een missie. Iets verderop gaan drie mannen vissen. Ik zou best een Spitsberger (of is het Spitsbergenaar) kunnen zijn. Al is dat lastig, want die bestaat eigenlijk niet.
Zwangere vrouwen
De reden is simpel: Niemand wordt geboren op Spitsbergen; zwangere vrouwen gaan bijvoorbeeld naar het Noorse vasteland. Heel soms worden hier kinderen bij toeval geboren, maar ook die blijven niet hun hele leven in het hoge noorden.
Je leeft een aantal jaren op de eilandengroep en gaat dan ergens anders heen. ,,Leven in het noordelijkste deel van de wereld is niet eenvoudig. Het is hier van eind november tot begin maart donker. De gehele dag. En dan ook echt stikdonker,” zegt een van de inwoners hier.
Al heb je hier natuurlijk ook het Noorderlicht. Waar elke inwoner trots op is. ,,Ik geniet er van. Meer dan van de zomer. Noem me raar. Kom hier maar dan maar eens terug, dan zul je het ervaren.” Ja, daar hoef ik niet te lang over na te denken. Dat wil ik wel…
Een cruise met een boot
Een boottocht, dat is eigenlijk wel verplichte kost op Spitsbergen. Varen langs de vele bergen, de vele baaien, de immense gletsjers en de wonderlijke dorpen. Verdwalen in eindeloze landschappen. En zoeken naar wilde dieren.
Althans zo zou het moeten zijn. Maar flarden mist hangen om me heen. Ik zie bijna de voorkant van de boot niet eens, laat staan de omgeving. Het is windstil, de zee is een spiegel. Dat kan ik net zien. Het is extreem rustig. Op het water dobberende papegaaiduikers en alken schieten op het laatste moment weg.
Ik voel me net Willem Barentsz, de Nederlandse ontdekkingsreiziger die Spitsbergen ontdekte. Hij kwam hier in 1596 als eerste mens aan. Op zoek naar een open doorgang naar het verre oosten. Maar hij stuitte op opvallend veel spitse bergen, vandaar de naam.
Ik ken de indrukwekkende verhalen van stoere mannen in een wereld waar ontdekkingsreizigers helden waren. Soms zou ik willen dat ik in die tijd leefde. Een ontembare honger naar het onbekende en het spannende. Meer dan intrigerend.
Relativeren kan hier geen kwaad. Het is mooi Hollands verleden, maar ook met gitzwarte bladzijden. In het kielzog van Barentz kwamen de Nederlandse walvisvaarders, waardoor de talloze soorten walvissen hier bijna uitstierven.
Honderden jaren later is het aantal walvissen niet terug op het oude niveau aldus biologen. Ik kom er geen een tegen, hoe ik ook over het water tuur. Jammer, maar helaas.
Langzaam trekt de mist op. Het landschap openbaart zich, meter voor meter. Ik ga voorop de boeg staan. Het gevoel is onecht, surrealistisch bijna. Kippenvel, maar dan niet van de kou.
De arctische gebieden, ik heb er wel wat mee. Ontoegankelijk en onherbergzaam, maar ook lekker ruig en een constante uitdaging. Onmenselijk mooi….
Barentszburg
Een baardrob ligt op een ijsschots te rusten. Op zijn dooie gemak. Het dier kijkt naar de boot, onder de indruk is hij niet. Dit familielid van de zeehond is hier een veel geziene gast. En zeker in dit landschap is het de moeite waard.
Plots zie ik een dorp tussen de bergen en ijsmassa’s opdoemen. Bizar, anders kan ik het niet omschrijven.
Oud, vergane glorie en bizar. Deze termen komen in me op. Barentszburg is het enige Russische dorp op Spitsbergen, met een typische sfeer uit vervlogen tijden.
Spitsbergen heeft wonderlijke regels. Het hoort bij Noorwegen, maar via een verdrag uit 1920 mogen allerlei landen delen van de eilandengroep exploiteren. Wat dus ook gebeurt. Door Russen. En door Belgen. En door veel meer landen. Nederland niet, opvallend genoeg.
Dit is geweldig. Ik krijg kippenvel, maar dan niet van de kou.
De stad is vernoemd naar ‘onze’ Willem Barentsz, zoals zoveel hier. Een groepje Oekraïners en Armenen heten me breed lachend welkom. Een karakteristiek standbeeld van Lenin domineert het midden van het dorp.
En de woorden ‘leve het communisme’ staat hier nog in grote letters op de flatgebouwen. Alsof ik twintig jaar terug ga in de tijd. Wonderlijk.
Ook nu nog wordt hier steenkool gewonnen; op andere plekken op Spitsbergen is dit allang gestopt. Aan de kust staan wegrottende houten huizen van de eerste bewoners. Al het hout werd hier naar toe gebracht, op Spitsbergen groeit zelf geen enkele boom.
Inmiddels hebben de zo modernistische blokkendozen het landschap over genomen. Er is een spiksplinternieuw hotel, alsook een hostel. Net naast de souvenirshop waar stevige alcohol (vodka) te koop is. Net als het symbool van de Russische volkskunst (Matroesjka’s-poppetjes die je in elkaar kunt doen) en natuurlijk Russische vlaggen. Toerisme is het nieuwe sleutelwoord.
Dwalend verkend ik het stadje. En kijk me ogen uit in de veel te grote toneelzaal, verbaas me over de houten kerk vol Russische relikwieën en sluit mijn rondje af in de kroeg waar vers gebrouwen Russisch bier wordt geschonken. Spitsbergen verwondert. Ja, dat is wel duidelijk. Ik proost er op. Vashe zdoróvje…
