Pico do Fogo

De eerste stappen zet je over zwart lavagruis, de lucht ruikt licht naar zwavel en boven je torent een perfect gevormde kegel die je niet kunt negeren. De Pico do Fogo is geen decorstuk, maar een levende vulkaan die het eiland Fogo letterlijk en figuurlijk heeft gevormd. Wandelen hier voelt rauw en echt: je loopt door een landschap dat pas tien jaar geleden nog in brand stond, langs wijngaarden die groeien op as en lava, met verhalen van bewoners die alles opnieuw moesten opbouwen. Of je nu kiest voor een kortere klim op de flanken of de zware tocht naar de top: dit is een van de meest indrukwekkende wandelingen van Kaapverdië. Ontdek Parque Natural de Fogo zelf op je rondreis over de eilanden.

De wandeling begint in Chã das Caldeiras, de caldera aan de voet van de vulkaan waar dorpjes als Portela en Bangaeira liggen. Vanuit São Filipe rijd je hier in ongeveer 45–60 minuten naartoe. Deze route is magisch mooi, waarbij je steeds meer het lavalandschap in rijdt. Er zijn (grofweg) twee wandelroutes.

Als je vooral de sfeer van Chã das Caldeiras wilt proeven (letterlijk én figuurlijk), kies dan voor een kortere klim tot een mooi uitzichtpunt op de flanken van Pico do Fogo. Je start tussen lavavelden en wijngaarden in de caldeira en loopt al snel omhoog over zwart grit en vulkanisch zand. Hoe verder je komt, hoe surrealistischer het landschap: roodbruine rotsen, ashellingen en het scherpe contrast tussen vruchtbare wijnranken en gitzwarte lava. Dit is een fijne optie als je wél het “ik stond op een actieve vulkaan”-gevoel wilt, maar niet per se naar de top hoeft. Je keert om zodra de helling echt steil en glibberig wordt (op die losse as) en je uitzicht al groots genoeg is om stil van te worden.

Afstanden & duur

• Halverwege-route: ca. 2–3 uur wandelen, afhankelijk van keerpunt en tempo

De volledige beklimming naar de top is dé iconische wandeling van Fogo: zwaar, stoffig, spectaculair. Vanuit Chã das Caldeiras klim je in een paar uur ruim 1.000 hoogtemeters, meestal in een lus van grofweg 8–9 km retour (soms iets langer, afhankelijk van startpunt en routekeuze). Het pad begint relatief vriendelijk, maar wordt al snel een steile “trap” van vulkanische as en losse stenen waar je soms één stap omhoog en een halve terug glijdt. Met wandelstokken heb je echt voordeel. Boven wacht een weids uitzicht over de caldera, lavastromen en de Atlantische Oceaan. De afdaling is berucht én beroemd: op delen kun je bijna “as-surfen” omlaag (sneller dan je denkt, en je schoenen zitten daarna echt overal onder).

Afstanden & duur

• Topbeklimming: ca. 5–7 uur totaal (heen en terug), met ruim 1.000 hoogtemeters

Fogo is het meest vulkanische eiland van Kaapverdië, met Pico do Fogo als hoogste piek. In de caldera ontstonden dorpen als Portela en Bangaeira, omringd door akkers en wijngaarden op vruchtbare vulkanische grond. Maar die vruchtbaarheid heeft een prijs: uitbarstingen horen bij het leven hier. De eruptie van 2014–2015 begon op 23 november 2014 en eindigde op 8 februari 2015. Lava verwoestte grote delen van Portela en Bangaeira en dwong rond de duizend bewoners te evacueren. Niemand raakte gewond. Je ziet op sommige plekken alleen het dak van een huis. Het is een gebeurtenis die je vandaag nog ziet in de lavavelden en in verhalen van locals.

Beide wandelingen kunnen zonder gids als je fit bent, vroeg start, goed zicht hebt en je je route (en tijd) serieus neemt. Beide routes worden vaak gelopen en de lijn omhoog is duidelijk te zien. Maar een gids is in de praktijk vaak de slimste keuze: die kent de veiligste lijn door losse as en hij let op dat het weer kan omslaan. Er kan plotseling wind komen, waardoor het zicht weg kan zijn. Een gids helpt met tempo en timing, en vertelt onderweg wat je anders mist over lavastromen, dorpen en het leven in de caldera. Zeker als je naar de top wilt (steil, glibberig, en je zit op hoogte), of als je alleen reist, zou ik een gids aanraden.

Wat Fogo extra bijzonder maakt: je wandelt door een landschap dat tegelijk woest én eetbaar is. In Chã das Caldeiras liggen wijngaarden op grote hoogte (grofweg 1.500–2.000 meter), beschut in de krater. Chã de Fogo is een unieke, ambachtelijke vulkanische wijn uit de krater van de Pico do Fogo. Ik proefde hier lokale wijn die zó typisch “Fogo” smaakt: fris en strak, met een duidelijk vulkanisch karakter (denk: mineralig, een tikje rokerig, heel puur). Je kunt vaak proeven bij een lokale adega/wijnmaker in de caldera. Het is een perfect einde van je wandeldag, en meteen een manier om de lokale gemeenschap te steunen.

Het beste kun je vroeg in de ochtend gaan. Je loopt dan in koelere temperaturen, hebt beter zicht en meer marge als de klim zwaarder blijkt dan verwacht. Het droge seizoen (november–juni) is het meest stabiel.

• Goede wandelschoenen met profiel (voor het lopen in de losse as!)
• Wandelstokken (geen overbodige luxe)
• Minimaal 2 liter water per persoon
• Zonnebescherming (pet, zonnebril, SPF)
• Windjack of extra laag voor boven
• Snacks of lichte lunch