Ranomafana National Park

Een wildernis vol met vreemde halfapen en kameleons

Ranomafana National Park is één van de parels van Madagaskar. Lemuren zijn het visitekaartje van Madagaskar. Deze kleurrijke halfapen komen alleen op dit Afrikaanse eiland voor, net als veel andere dieren en planten hier. Het oostelijk regenwoud van het eiland herbergt bekende natuurreservaten als Ranomafana. Waar de evolutie in het echt te zien is.

Het regenwoud van Ranomafana National Park ligt in het hooggebergte van Madagaskar. Het is beroemd vanwege de 12 soorten lemuren (ook wel maki's genoemd). En die laten zich relatief eenvoudig zien als je er op uittrekt.

Parc Nacional Ranomafana maakt deel van het oostelijk regenwoud dat ooit een groot deel van Madagaskar omvatte. Rano betekent water, terwijl Mafana staat voor heet. Deze naam is een verwijzing naar de vele heetwaterbronnen, die door de koloniale Fransen veelvuldig werden gebruikt.

Beschermd natuurgebied

Ranomafana is sinds 1991 beschermd na de vondst van de gouden halfmaki in 1985. Deze soort was tot dan toe nog niet bij de wetenschap bekend.

Een fanaloka komt in de avond kijken in Ranomafana. ©Corno van den Berg

De wetenschap probeert de rijkdom van de regenwouden in kaart te brengen. Mede daardoor worden nog steeds nieuwe soorten planten en dieren ontdekt, waaronder ook lemuren, soms door dna-onderzoek, soms door onderzoek in afgelegen delen van het regenwoud.

De soorten lemuren in Ranomafana:

Een roodkopmaki in Ranomafana. ©Martha de Jong-Lantink

Madagaskar is beroemd vanwege de lemuren. En wie het oostelijk regenwoud bezoekt wil graag de verschillen tussen de diverse soorten zien. En die zijn er, vooral in grootte. De kleinste is kleiner dan een hand, de grootste heeft bijna het formaat van een chimpansee.

Je hebt hier een grote kans om lemuren tegen te komen. Ik zag zeven verschillende soorten tijdens mijn bezoek aan het park.
Dit zijn de soorten die er leven; gouden halfmaki, grijze halfmaki, breedsnuithalfmaki, roodkopmaki, roodbuikmaki, rode muismaki, Milne-Edward’s Sifaka, vari, ringstaartmaki, grote katmaki en bamboe lemuur. Verder leeft er het zeldzame vingerdier.

Vrijwilliger bij de lemuren

In Ranomafana kun je als vrijwilliger onderzoek doen naar de lemuren. Zo moet je het gedrag van de dieren observeren, bijvoorbeeld als er net jongen in de groep zijn. Of je moet in kaart brengen hoe de sociale rolverdeling in een groep is. Je leert niet alleen veel van de dieren, maar ook van de wetenschappers.

Zij kunnen je goed uitleggen wat je gezien hebt. Ideaal voor wie zijn vakantietijd ook graag nuttig besteedt. Earthwatch heeft geregeld programma’s in Madagaskar lopen, ook met andere diersoorten op het eiland. Hou hun website in de gaten.

Hoor het zingen van de maki’s

Het is vaak een expeditie op zich. Veel maki’s ‘zingen’ in de vroege ochtend, of maken in ieder geval opmerkelijke geluiden. Die door het bos schallen. Wat gidsen helpt de dieren te spotten. Meestal begint een vrouwtje, waarna de rest volgt. Een gezang dat je gehoord moet hebben.

Kameleons in Ranomafana

Een Parson kameleon in Ranomafana National Park.

Het zijn wonderen der natuur. En Madagaskar is de beste plek om ze te zien: kameleons. Vreemdogende wezens die eenvoudig de kleur van hun omgeving kunnen aannemen. Wie naar Ranomafana afreist zal zeker één van de vele soorten tegen komen. Je hebt ze in allerlei formaten, met en zonder vreemde knobbels op hun kop en de gids weet veealal de beste plekken waar deze dieren graag naar voedsel zoeke

Andere dieren

De wetenschap probeert de rijkdom van de regenwouden in kaart te brengen. Mede daardoor worden nog steeds nieuwe soorten planten en dieren ontdekt, waaronder ook lemuren, soms door dna-onderzoek, soms door onderzoek in afgelegen delen van het regenwoud.

Desondanks kent Ranomafana nog een grote soortenrijkdom. Door de ligging is het aantal vogels op het eiland beperkt, dus ook in het regenwoud van Ranomafana. Opvallend zijn de vanga’s, een vogelfamilie die vaak wordt vergeleken met de beroemde vinken van Darwin.

Binnen deze familie hebben de diverse soorten allemaal specifieke snavels, die zich door de eeuwen heen hebben aangepast aan de omstandigheden en hun voedsel. De sikkelvanga met zijn opvallend grote snavel wordt hier geregeld in het regenwoud gezien. 


Nachtsafari

Een rode muismaki in Ranomafana National Park.

Wie oog in oog met een fanaloka of dwergmaki wil staan, moet er ’s avonds op uit. Ranomafana is beroemd om zijn junglewandelingen in het donker. In een opvallende kakofonie van geluid loop je door het bos. Met een beetje geluk zie je een tenrek (familie van de egel) en mogelijk zelfs rode muismaki’s, de nieuwsgierige fanaloka, fossa of zelfs het bizarre vingerdier.

Soms worden de dieren gevoerd, zodat ze zich wat makkelijker laten zien. Meestal nemen de gidsen de weg door het park, maar op verzoek kun je ook de paden in de jungle op. Hou wel rekening met glibberige paadjes en neem een goede zaklamp mee.

Kamperen in Ranomafana

In Ranomafana kun je op diverse plekken, waaronder vlakbij de ingang, je tent op zetten. Het bijzondere is dat je dan de avond- en nachtgeluiden hoort van het bos. En de zonsondergang en zonsopgang kunt mee maken. En wie weet wat je voorbij ziet schieten, de kans op ringstaartmangoesten die de camping afschuimen is ruim aanwezig.

Zwemmen in een heetwaterbron

Na een dag wandelen is het heerlijk om in een van de heetwaterbronnen te plonsen. In het dorp Ranofamana bijvoorbeeld kun je je stijve nek (van het speuren in de boomtoppen) rust gunnen en laten verwarmen. De warmwaterbron is niet volgens de Westerse normen, maar dat is juist de charme.

Vind vreemde souvenirs

Van de raffia-palm worden talloze bijzondere voorwerpen gemaakt. Zoals manden. Maar in Madagaskar ook opmerkelijke souvenirs. Waaronder lieflijke giraffes en olifanten. Let wel, deze dieren komen in dit deel van Afrika niet voor. En juist daarom hebben de lokale bewoners een fascinatie voor deze dieren. Van de hier rondlopende maki’s vind je opvallend weinig souvenirs terug. De raffia-beesten zien er fraai uit en zijn met veel handigheid gemaakt. Ze zijn te vinden in de diverse souvenirstalletjes langs de weg. Onderhandel wel iets over de prijs, al zul je niet snel worden afgezet.

Evolutie op Madagaskar

Wie graag wil weten hoe de natuur op Madagaskar zich heeft ontwikkeld, moet ook naar Afrika kijken. Gedurende miljoenen jaren ontwikkelen zich in grote delen van Afrika dieren als olifanten, antilopen en neushoorns zich. Dieren die zich langzaam aanpassen aan de (veranderende) omgeving. En de diverse roofdieren, die ze van het lijf moeten houden. Ook de apen op het vasteland ontwikkelen zich, zo hebben ze tegenwoordig een veel grotere hersencapaciteit.

Op Madagaskar zijn geen sporen van dit soort grote dieren gevonden, terwijl er ook geen grote roofdieren als leeuwen en luipaarden rond lopen. Daarnaast is het leefgebied van veel dieren nagenoeg gelijk gebleven, waardoor bijvoorbeeld de lemuren zich nauwelijks hoeven te ontwikkelen. Vandaar ook dat de lemuren halfapen worden genoemd. En waarschijnlijk een goed beeld geven van de voorouder van niet alleen apen, maar zelfs van de mens. Want ook in Europa en Noord-Amerika hebben ooit van dit soort halfapen rond gelopen.

Beste tijd voor Ranomafana National Park:

De beste tijd is tussen september en januari, zeg maar van het voorjaar tot en met het begin van de zomer. Dan staan ook de meeste bloemen, waaronder veel orchideeën, in bloei. Ook mei is meestal een goede maand voor een bezoek.

De meeste regens vallen tussen januari en maart, maar het kan hier ook buiten het seizoen stevig regenen. Augustus is gemiddeld de koudste maand van het jaar.

Let op!

Madagascar is een van de armste landen ter wereld. Het toerisme staat nog in de kinderschoenen. Deze combinatie maakt het land ideaal voor avonturiers, die niet op kijken van armoede of een onverwachte gebeurtenis. Het land wordt meestal via een rondreis bezocht, al is een eigen reis ook mogelijk.