Nog geen account?
Erfgoed van Mozart, Freud, Mahler en Klimt
200 personen hebben dit op hun Bucket List staan.
262 personen zijn hier geweest
Wenen is cultuur met een hoofdletter C. De hoofdstad van Oostenrijk verdrinkt bijna in de culturele hoogstandjes op het gebied van muziek, kunst en architectuur. Maar de stad aan de vaak gelauwerde Donau is ook vooral een rustpunt in de huidige hectische wereld. Dit zijn de mooiste bezienswaardigheden van Wenen. Met in dit artikel ook tips voor excursies om te doen.
Een stedentrip naar Wenen in Oostenrijk is altijd een goed idee. Voor de heerlijke mix van cultuur, het eten, de sfeer en natuurlijk bij Kerst als de stad extra sfeervol en gezellig wordt. De lokale naam is Wien, in het Engels wordt de stad Vienna genoemd.
De stad heeft veel oude gebouwen. Hier vind je alle tips voor deze heerlijke stad en de leukste excursies. Alsook de plekjes die minder bekend zijn. En attracties waar je niet snel aan zult denken.
Een wereldberoemd paleis, dat tussen 1696 en 1712 is gebouwd door de Habsburgers. De bouw is extravagant. De naam Schönbrunn wordt toegeschreven aan Keizer Matthias, die tijdens de jacht in de buurt een mooie bron zou hebben gezien. Het paleis heeft een rijk verleden. Hier is keizer Franz Jozef geboren. En, hier laat Mozart op zesjarige leeftijd van zich horen, als hij optreedt voor keizerin Maria Theresa. Naast het slot ligt een botanische tuin (met een rijk gedecoreerd palmenhuis) en een manege.
Al eeuwenlang worden in Schloss Schönbrunn voorstellingen gegeven. Eerst voor de bewoners van het paleis (en hun gasten), later ook voor passanten en toeristen. Nog steeds is het mogelijk in dit wereldberoemde paleis een voorstelling te zien. Tegenwoordig worden in het Musik Theater Schönbrunn vooral drama’s opgevoerd. Daarnaast kent het paleis een zeer gewaardeerd marionettentheater.
Wagenburg is een onderdeel van Schloss Schönbrunn. Het is vooral beroemd vanwege de vele (klassieke) rijtuigen van het Weense hof. In totaal zijn er meer dan honderd koetsen, sleeën en draagzetels bewaard gebleven. Waaronder de gouden koets van Maria Theresia, de kinderwagen van Napoleons zoon en de zwarte lijkwagen van het Weense hof.
De Hofburg is een bekend paleis in Wenen. Ten tijde van het keizerrijk Oostenrijk was dit het paleis van de Habsburgse heersers Frans Jozef I en Elisabeth van Oostenrijk-Hongarije, die wij vooral kennen als Sisi. De Hofburg is vooral beroemd vanwege de diverse bezienswaardigheden. Met onder meer de Neue Burg en De Alte Burg waar Het Albertina, Schatzkammer, De Spanische Hofreitschule, Het Sisi-Museum, De Hofbibliothek (tegenwoordig Österreichische Nationalbibliothek), De Schweizertor en de leefvertrekken van de Habsburgers.
Neue Burg is een dependance van het Kunsthistorisches Museum. Maar zelfs een dependance heeft in Wenen een collectie om je vingers bij af te likken. Het omvat het Museum der Volkenkunde, het Ephesos Museum (met talloze voorwerpen van de vindplaats in Turkije) en talloze antieke muziekinstrumenten. De Neue Burg ligt aan de Eingang Heldenplatz.
Ook de Schatzkammer hoort bij het Kunsthistorisches Museum Vienna. Het heeft een bijzondere collectie kronen van de keizers. Waaronder de keizerlijke kroon van het Heilige Romeinse Rijk, die rond 962 is gemaakt. Maar ook van talloze andere Oostenrijkse keizers. In dit museum zijn daarnaast talloze schatten te zien van het huis van Bourgondië. Maar ook van de beroemde Orde van het Gulden Vlies. Dit deel van het Kunsthistorisches museum ligt vlakbij het Hofburg.
De Spanische Hofreitschule is wereldberoemd om zijn dressuur met Lippizaner paarden. Deze school stamt uit 1572 en is daarmee één van de oudste ter wereld. Hier is klassieke dressuur in haar puurste vorm te zien, waarbij paard en mens (bijna) één worden. De bijzondere paarden zijn het resultaat van het eeuwenlang fokken met Arabische, Italiaanse en Spaanse rassen.
Het opmerkelijke wooncomplex Hundertwasserhaus werd in 1986 in Wenen gebouwd. Het was bedacht door de kunstenaar Friedensreich Hundertwasser, die eigenlijk Friedrich Stowasser heette. De kleurrijke gebouwen kenmerken zich door omkaderde vlakken en parallelle lijnen. De rechte lijnen ontbreken bij zijn ontwerpen. De huizen in Wenen werden destijds al opvallend milieuvriendelijk gebouwd, zo zijn er bijvoorbeeld geen kunststoffen gebruikt.
Terwijl de huizen ook als mensvriendelijk te boek staan. Het plein voor het woonblok is ook helemaal in Hundertwassersfeer gebouwd, net als de passage tegenover het huis. Hundertwasser overleed op 19 februari 2000. De huizen liggen aan de Kegelgasse 34-38 en Löwengasse 41-43.
Het Sisi Museum (wij kennen haar als Sissi) verhaalt over het leven van keizerin Elisabeth. Het museum kreeg in 2004 een grondige renovatie. Het maakt onderdeel uit van het Hofburg Paleis. Sissi trouwde op haar zestiende met keizer Frans Jozef, maar bleef voor de Oostenrijkers ongrijpbaar.
Veel toenmalige bewoners vonden dat ze zich teveel inzette voor Hongarije en niet voor Oostenrijk. In 1898 werd ze vermoord door een Italiaanse anarchist, waarna ze ineens weer een populaire keizerin werd. In het museum zijn onder meer foto’s, filmposters, kledingstukken, schilderijen en veel servies te vinden. Maar ook haar opvallende dodenmasker is er te zien.
Albertina is een beroemd museum, dat eigenlijk meer een prentenkabinet is. Het is onderdeel van het beroemde paleis Hofburg. Hier is de collectie van Graaf Albert Casimir van Saksen-Teschen te zien. Deze collectie bestaat uit meer dan 60.000 tekeningen en 1 miljoen afbeeldingen waaronder Dürer’s Hare en zijn Hands folded for prayer.
Maar ook werken van Leonardo da Vinci, Rembrandt van Rijn, Michelangelo, Rafaël, Peter Paul Rubens, Gustav Klimt, Egon Schiele en Oskar Kokoschka. Het prentenkabinet werd al in 1776 opgezet. Dat was destijds in Presburg, het huidige Bratislava (de hoofdstad van Slowakije). In 1795 verhuisde het naar de tegenwoordige locatie aan de Albertinaplatz 1 in Wenen.
Een stedentrip naar Wenen is erg leuk. Er zijn talloze kleinschalige hotels, goedkope hostels en handige appartementen. Net buiten de stad kun je eenvoudig vakantiewoningen online huren. Hou er wel rekening mee dat er in het hoogseizoen weinig kamers meer beschikbaar zijn. Zorg dus dat je op tijd bent.
Bekijk de leukste accommodaties in de stad
Dit wereldberoemde museum omvat meerdere gebouwen. Waaronder het Hoofdgebouw. Dit museum werd tussen 1872 en 1891 gebouwd. Je kunt hier talloze schilderijen vinden die ooit in het bezit waren van de Habsburgers. De paleisachtige zalen van het hoofdgebouw herbergen veel werken uit de Oudheid, met de nadruk op Europa. De Vlaamse collectie behoort tot de beste. Met stukken van Vermeer en Jan van Eyck. Beroemd is de ‘Toren van Babel’ van Pieter Brueghel (de Oude) uit 1563. Dit museum ligt aan de Maria Theresien-Platz.
In de Kaiser Appartementen van de Hofburg woonde keizer Frans Jozef I aan het eind van de 19e eeuw. Veel van zijn kamers zijn open voor het publiek, zoals de immense audiëntiezaal, de particuliere vertrekken en de rijk gedecoreerde eetzalen. Let op het stucwerk in rococo, de kristallen kroonluchters en de wandtapijten.
Die Wiener Sängerknaben hebben de rijkste geschiedenis ter wereld. Dit jongenskoor stamt al uit 1498 en beroemde componisten als Mozart, Schubert en Bruckner hebben werken voor hen geschreven. Ze worden wereldwijd geroemd om hun mix van stemmen. Sinds 1926 treden ze internationaal op. Maar ook treden Die Wiener Sängerknaben nog geregeld op in Wenen, voornamelijk in de Hofburgkapelle.
De Karlskirche dankt zijn bestaan aan de pestepidemie van 1713, die hier uitbrak. De toenmalige Keizer Karel VI belooft een kerk aan de heilige Carolus Borromeus te wijden als Wenen van de plaag wordt verlost. De Oostenrijkse barok-architect Johann Bernhard Fischer von Erlach moest de keizerlijke macht van de Habsburgers laten zien. In 1739 werd de kerk door Von Erlach’s zoon Joseph Emanuel in al zijn schoonheid voltooid. De kerk staat aan de Karlsplatz.
De gotische spitsen van het bekendste Weense bouwwerk torenen boven Wenen uit. Dit is de indrukwekkende Stephansdom, die stamt uit de Middeleeuwen. De kerk is vaak gerestaureerd, maar het heeft zijn opmerkelijke Romaanse voorkant behouden. Het interieur is ook bijzonder. De verzameling grafmonumenten, beeldhouwwerk en schilderijen stammen ook uit de middeleeuwen. Veel werk wat je hier ziet is van de beeldhouwer Anton Pilgram. Het is bijzonder dat dit nog bestaat, want veel werk van zijn collega’s uit deze tijd is door de jaren heen verloren gegaan.
Onder de naam Schloss Belvedere gaan feitelijk twee oude paleizen schuil. Beiden werden door Johann Lukas von Hildebrandt ontworpen voor de Franse generaal Eugenius van Savoye. Het Untere Belvedere werd ontworpen en gebouwd tussen 1714 en 1716. Ondanks zijn relatief bescheiden formaat kan het zich qua architectuur meten met het Obere Belvedere, dat in 1721-1722 volgde.
De paleizen zijn tegenwoordig musea, waarbij gotiek en barok goed zijn vertegenwoordigd. Vergeet de 19e en 20e eeuw niet, want Schloss Belvedere heeft ook werken van Gustav Klimt. De twee paleizen worden door een immense tuin met elkaar verbonden.
De Wiener Philharmoniker is beroemd geworden door het jaarlijkse nieuwjaarsconcert op televisie. Dit Oostenrijks symfonieorkest werd in 1842 opgericht. Zij spelen bijna het gehele jaar in de Musikverein Wien, maar treden ook wel op in Schloss Schönbrunn. Daarnaast vormen zij ook het orkest van de Weense Staatsopera onder de naam Orchester der Wiener Staatsoper. De toelatingsprocedure is bijzonder. Wie orkestlid wil worden moet eerst drie jaar bij het orkest van de Weense Staatsopera spelen. De leden van het orkest beslissen na deze tijd of zij tot de Wiener Philharmoniker worden toegelaten.
Musikverein Wien is in feite de thuisbasis van het Wiener Philharmoniker. Dit gebouw heeft een beroemde zaal, de Grosse Musiksaal. De zaal stamt uit 1867 en is in barokstijl gebouwd. En, hij heeft een vrijwel perfecte akoestiek.
De Wiener Staatsoper kent een rumoerig verleden. De architecten August von Sicardsburg en Eduard van der Nüll bouwden dit operahuis in de periode 1861 – 1869 voor het keizerlijk hof. Tegenwoordig wordt het beschouwd als één van de mooiste operazalen ter wereld. Wat niet altijd zo was. Na de opening op 25 mei 1869 met Mozarts ‘Don Giovanni’ werd het gebouwd bestempeld als ‘Bahnhof-architectuur’, oftewel een stationsgebouw. Eduard van der Nüll pleegde hierop zelfmoord. De Wiener Staatsoper heeft meerdere zalen waar voorstellingen worden gegeven.
Na de Staatsoper is de Volksoper Wien de grootste operazaal in Wenen. Hij werd gebouwd vanwege het vijfjarig regeerjubileum van keizer Franz Joseph I. De architecten Franz von Krauß en Alexander Graf maakten de opzet, die opvallend anders is dan bijvoorbeeld de Staatsoper. Op 14 december 1898 gingen de deuren open. Vanaf 1903 werden hier opera’s opgevoerd. Tegenwoordig zijn er naast opera’s ook operettes, musicals en concerten te zien.
Het theater is geopend in 1801 en heeft een fameuze geschiedenis. Emanuel Schikaneder was tekstschrijver en ensceneur van opera’s. Hij werkte onder meer mee aan de opera Die Zauberflöte (De Toverfluit) van Mozart uit 1791. Schikander en zijn gezelschap trad al jaren op in het kleine Theater auf der Wieden, waar Die Zauberflöte in première was gegaan.
Na toestemming van de keizer liet hij in 1798 het Theater an der Wien bouwen. De architect was Franz Jäger. Drie jaar later was het gebouw klaar. Het werd meteen geroemd als ‘het meest rijk uitgevoerde en een van de grootste theaters van zijn tijd.’ Van het originele theater is overigens maar een klein deel bewaard gebleven. Waaronder de beroemde ‘Papageno Poort’.
Dit is een aandenken aan Schikaneder, die afgebeeld wordt in de rol van Papageno in Die Zauberflöte, en rol die hij had geschreven. Schikander is te zien met zijn drie kinderen, die de Drie Jongens spelen in dezelfde opera. Ook nu nog zijn (in het vernieuwde pand) voorstellingen van zowel opera als moderne zang en dans te zien.
Het kroonstuk van het Naturhistorisches Museum is de Venus van Willendorf, een ongeveer 24.000 tot 22.000 jaar oud vruchtbaarheidsbeeldje. Net als veel andere archeologische vondsten stamt het uit het omliggende Donaugebied. Het 11,1 centimeter grote beeldje is in 1908 gevonden in het dorpje Willendorf en zorgde voor een sensatie onder wetenschappers.
Het behoort tot de oudste beeldjes ter wereld. Ook zijn in het museum voorwerpen van de Hallstatt-cultuur geëxposeerd, een beschaving uit de vroege steentijd. Andere collecties in het Naturhistorisches Museum lopen uiteen van zoölogie, geologie, paleontologie (indrukwekkende skeletten van dinosaurussen) tot mineralogie en antropologie.
Het Altaar van Verdun uit 1181 behoort volgens kenners tot de mooiste middeleeuwse meesterwerken ter wereld. Dit grafaltaar bestaat uit 51 panelen van verguld koper en emailwerk. Het kunstwerk is gemaakt door goudsmid Nikolaus van Verdun. Op het altaar zijn afbeeldingen uit het Oude en nieuwe Testament te zien. Het altaar staat in het klooster van Klosterneuburg, dat dertien kilometer ten noorden van Wenen ligt.
Tiergarten Schönbrunn wordt beschouwd als de oudste dierentuin ter wereld. Deze dierentuin in opgericht in 1752 en bevindt zich in de tuinen van het voormalig keizerlijk paleis Schönbrunn. Hij werd ingericht door Adrian van Stekhoven, in opdracht van keizer Francis I, de man van Maria Theresia. Het is één van de weinige dierentuinen ter wereld waar bijvoorbeeld reuzenpanda’s te zien zijn.
Op 23 augustus 2007 werd hier op natuurlijke wijze de eerste jonge panda van Europa geboren. De Tiergarten is al meer dan 250 jaar oud, maar overblijfselen van de originele panden zijn nog steeds te zien in de moderne verblijven voor de dieren. Met name van de natuurlijke omgeving, loofbos en rotsheuvels, is goed gebruik gemaakt. De dierentuin ligt in het park rond Schloss Schönbrunn.
In dit kleine appartement aan de Domgasse had Mozart volgens kenners erg productieve jaren. Hij leefde hier slechts van 1784 tot 1787, maar de kleine ruimte met beperkt uitzicht zette hem aan tot het schrijven van enkele van zijn bekendste werken. Het appartement maakt tegenwoordig onderdeel uit van een museum waar je een overzicht krijgt van zijn leven en zijn werken.
Tijdens het carnavalsseizoen (dat hier Fasching wordt genoemd) worden er in Wenen ruim honderd operabals georganiseerd. Gestoken in avondkleding kun je hier tot in de ochtend zwieren op de beroemde Weense wals. Maar kijk vooral om je heen, naar de smaakvolle zaal en de vele mensen. Het operabal stamt uit 1877, toen keizer Franz Jozef het organiseerde. Het meest bekend is het Operabal in het Wiener Staatsoper, maar er zijn talloze andere operabals waar ook toeristen aan mee kunnen doen.
Schwarzer is een mokkakoffie. Die heb je in allerlei vormen: met poedersuiker, chocola, sinaasappellikeur, enzovoort. Net als een ‘Brauner’, maar dan zit er melk bij. In Wenen kun je wel kiezen uit dertig typen koffie. Vers gezet en vol van smaak. Probeer maar.
Meestal ligt er sneeuw rond Kerst in Wenen. De Christkindlmarkt bij het stadhuis is gezellig druk. Net als de Spittelbergmarkt, waar je tussen de Biedermeierhuizen en smalle straatjes loopt. Dit is de kunstenaarswijk en proef, net als hen, een glaasje Glühwein. Overal hangt versiering en de gehele stad straalt kerst uit. Je kunt zelfs de Wiener Sängerknaben tegen komen die kerstliederen zingen. Alsof je in een sprookjesboek terecht bent gekomen. En als je er toch bent, pik dan ook het Kaiserball op oudjaar mee op de Hofburg.
De Donau kennen we allemaal. En je kunt deze beroemde rivier ook daadwerkelijk op met een rondvaartboot. En zo Wenen vanaf het water zien. Geen druk verkeer, maar kabbelend water tegen de boeg. En dat deuntje op de achtergrond, wat was dat ook alweer?
Corno's Reistips
Wenen is ideaal voor een stedentrip en het gehele jaar goed te bezoeken. Elk jaargetijde heeft zijn charme. Het is een populaire stad en het kan dan ook bij bezienswaardigheden of excursies best druk worden. Check van tevoren of er nog tickets zijn. Zeker bij concerten kun je ver van te voren reserveren om een plaatsje te bemachtigen. Zeker bij de grotere zalen. Dit kan meestal online.
De geschiedenis van Wenen is rumoerig. Met opvallend veel machtswisselingen, maar ook ongekende groei. Met een grote rol voor het Habsburgse koningshuis. Tegenwoordig is Wenen de stad waar de tijd stil lijkt te hebben gestaan. Waar termen als ‘gemoedelijkheid’ en ‘zachtaardig’ hand in hand gaan. Met overal invloeden uit de Romantiek, Gotiek en de Renaissance.
Wenen is een stad met een lange en rijke geschiedenis. Wetenschappers hebben achterhaald dat dit deel van Oostenrijk al sinds 5.000 jaar voor Christus is bewoond. Maar de eerste echte vermelding van een soort stad is rond 400 voor Christus. De Kelten vestigen zich rond de Donau, dat voor hen ideaal is voor landbouw en veeteelt. Zij ontwikkelen Noricum langzaam tot een grote nederzetting, ook al wordt de ‘stad in wording’ geregeld geplunderd door de Noordelijker wonende Germanen.
De komst van de Romeinen brengt enige rust en daardoor pikt de stad wat mee van de opbloeiende Romeinse cultuur. Zij houden de Germanen op afstand. De stad heet dan Vindobona, maar behoort niet tot de belangrijkste Romeinse steden. Maar dit vruchtbare gebied blijft de inzet van diverse oorlogen. Waarbij uiteindelijk toch de Germanen overwinnen. Maar in 433 wordt de plaats compleet verwoest door de Hunnen. Waarna invasies van de Longobarden volgen. En van de Goten, Avaren en diverse Slavische stammen.
In de geschiedenis speelt Karel de Grote een grote rol. Tussen 791 en 797 leidde hij rondom Wenen diverse veldslagen. Het is de start van opnieuw een tijd van veel onlusten en oorlogen, waarbij Wenen lange tijd onder Beieren valt. In het bijzonder de Hongaren belegeren de stad geregeld. Van groei in de stad is nauwelijks sprake. Wel duikt voor het eerst een verwijzing naar de huidige naam op. In de Salzburger analen van 881 wordt gesproken over een veldslag bij Weniam. Wat later is verbasterd tot ‘Wien’.
Veel geschiedenisboeken verhalen over de belangrijke rol van Hendrik II Jasomirgott. In de 12e eeuw verhuist hij zijn residentie van Klosterneuburg naar Wenen. En waardeert het gebied op; het markgraafschap wordt een hertogdom. Hij benut de strategische ligging (langs een belangrijke kruisvaardersroute) ten volle. De stad bloeit op. Zeker als een latere hertog, Leopold VI, de stad zowel stadsrechten, maar ook stapelrechten geeft. Wat doortrekkende kooplieden verplicht hun waren aan de lokale handelaren aan te moeten bieden.
Oorlogen blijven Wenen overspoelen. Met grote gevolgen. Zo sterft hertog Frederik II in 1246 in een gevecht met Hongaren. Hierdoor sterft het Babenberger-geslacht uit. En nemen de Habsburgers de macht over. Maar zoals het in de geschiedenis van Wenen hoort: ook hun lange regeerperiode verloopt niet zonder slag of stoot. Terwijl ook de Gotische bouw Wenen bereikt. Door al het geweld zijn opvallend veel gebouwen vernield of zijn er andere gebouwen voor in de plaats gebouwd.
Albrecht V zet Wenen voorgoed op de kaart. In 1438 wordt hij tot Roomse keizer gekroond, waardoor de stad langzaam de kern van het Roomse Rijk wordt. Maar pas toen aan het einde van de vijftiende eeuw Maximilan I de troon bestijgt bloeit de stad weer op. Muziek, kunst en wetenschappen worden gestimuleerd. De Renaissance doet zijn intrede in Wenen. Maar ook de Hollandse invloeden, al is daar tegenwoordig weinig meer van over. Maximiliaan trouwt in 1477 met Maria van Bourgondië, de erfgename van de Nederlanden en Bourgondië. Het ‘strategisch huwelijk’ is geboren, want daarna volgen nog diverse huwelijken die vooral het rijk ten goede komen.
De daaropvolgende eeuwen zijn desondanks onrustig. Wenen heeft, net als een groot deel van Europa, last van oprukkende Turkse troepen. Maar zoals zo vaak levert tegenspoed uiteindelijk ook weer voorspoed op. Vanwege de centrale ligging en de belangrijke rol van Wenen komen de paus, diverse Italiaanse staten en de Spanjaarden in 1683 Wenen te hulp. Maarschalk prins Eugenius Maurits van Savoye dwingt met een groot leger de Turkse troepen terug. Van Savoye leidt ook de strijd in de allesbeslissende Oostenrijks-Turkse oorlog van 1716 tot 1718.
Hierna volgt na een tijd van armoede en tienduizenden doden opnieuw een tijd van bloei. Het Habsburgse koningshuis verwerft Hongarije en een groot deel van Slovenië en Kroatië. De voormalige grensstad ligt ineens in het midden van een groot rijk. De stad groeit verder, al zijn er nog genoeg problemen. Keizer Franz I voegt tussen 1804 en 1806 alle Habsburgse koninkrijken en hertogdommen samen tot één keizerrijk. Hij is bij ons bekend door zijn huwelijk met hertogin Elisabeth, die wij (van de films) kennen als Sissi. De films geven goed aan hoe wij tegenwoordig kijken naar deze stad.
Wenen is ook bekend van het ‘tijdperk van de helden’, die ook wel Heldenzeitalter wordt genoemd. Overal in de stad staan nu nog beelden van eens beroemde inwoners van de stad. Denk aan: Gustav Klimt, Johann Strauss (jr. en sr.), Franz Jozef I, Maximiliaan I, Ludwig van Beethoven, Joseph Haydn, Wolfgang Amadeus Mozart en Sigmund Freud. Hoezo, Wenen speelt een belangrijke rol voor met name kunst, filosofie en muziek?
Wenen kun je het hele jaar bezoeken. Elk seizoen heeft zijn charme:
200 personen hebben dit op hun Bucket List staan.
262 personen zijn hier geweest