Pyramide van Austerlitz

Tussen de bossen van de Utrechtse Heuvelrug, bij Zeist, ligt een opvallend bouwwerk: de Piramide van Austerlitz. Wie er wandelt, ziet hem ineens opduiken in een open plek in het bos. Een kunstmatige heuvel van 17 meter hoog, met daarop een stenen obelisk. De aarden piramide werd in 1804 gebouwd door soldaten van Napoleon. Hij verbleef hier met duizenden manschappen in een groot legerkamp. De piramide was bedoeld als eerbetoon aan Napoleon, naar voorbeeld van de Piramide van Gizeh.

Ondanks de naam ligt het bouwwerk niet in het dorp Austerlitz, maar op grondgebied van de gemeente Woudenberg. Het is het best bewaarde Napoleontische monument van Nederland en uniek in zijn soort. Bezoekers kunnen de heuvel beklimmen. Bovenop wacht een weids uitzicht over de omringende bossen. De steile zijden zijn begroeid met gras, dat met de hand wordt gemaaid om het bouwwerk in goede staat te houden.

De Piramide van Austerlitz ligt midden in het bos, aan de rand van een groot open terrein. Wie vanaf de wandelpaden komt, ziet het bouwwerk plotseling opdoemen tussen de bomen. Dat maakt een bezoek extra bijzonder. Je vindt de piramide in het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug, op korte afstand van Zeist en Woudenberg. Er is ook een bezoekerscentrum en een kleine speeltuin bij het terrein, wat het ook geschikt maakt voor een uitstapje met kinderen.

Het bezoekerscentrum bevindt zich bij het restaurant aan de straat aan de linkerkant. In het bezoekerscentrum krijg je gratis informatie over de beklimming. Het zijn 81 treden en een opstap. Waarna je een heerlijk uitzicht hebt over de bossen. Entreekaartjes voor het beklimmen van de Pyramide worden verkocht bij het iets hoger gelegen Kassahuis. Dit ligt op het terrein van de Pyramide.

De naam dateert uit het begin van de 19e eeuw (1804), een periode waarin de spelling van het Nederlands nog niet was gestandaardiseerd. Woorden van Griekse of Latijnse oorsprong, zoals pyramide, werden toen vaak nog met een y geschreven, naar het Frans of het Latijn (pyramides of pyramis). Dat paste ook bij de tijdsgeest, waarin Franse invloeden (zoals die van Napoleon) sterk aanwezig waren in Nederland. Vandaar dat de naam ook nu nog Pyramide van Austerlitz is.

Deze plek stond te boek als een van de hoogste punten van de Utrechtse Heuvelrug. De toren werd gebouwd op een hoogte van 49,5 boven NAP. Maar het landschap was in het verleden heel anders. Geen bossen, maar één grote heidevlakte. Waardoor de piramide nog meer op viel. En zelfs van veraf goed te zien was.

Achter de bouw schuilt een bijzonder verhaal. Napoleon was op een veldtocht in 1798 naar de piramiden van Gizeh in Egypte geweest. Met hem was de Franse generaal Auguste de Marmont. Op hun reis zagen ze piramides en obelisken van de oude Egyptenaren. En waren erg onder de indruk.

Marmont lag in 1804 met zijn troepen in de bossen van Utrecht. Hij wist meerdere Franse bataljons samen te smeden tot een sterk leger. De generaal was bang dat de Britten zouden aanvallen. Maar om verveling bij zijn soldaten tegen te gaan wilde hij een piramide bouwen. Dus liet hij de soldaten een piramide maken van zand en heideplaggen. Zelfs de trappen van de piramide van Gizeh werd geïmiteerd.

Het bouwwerk werd maar liefst 36 meter hoog met op de top een 13 meter hoge houten obelisk. Hij kreeg al snel de naam Marmontberg. Maar, in 1806 veranderde Napoleon de naam in de Pyramide van Austerlitz. Dit tegen de zin van Marmont. 

In 1894 werd de houten obelisk vervangen door de huidige stenen toren. Maar ook die kreeg te maken met het grote probleem van de piramide; verzakking. De afgelopen eeuwen is de piramide diverse keren gerestaureerd. Zeker in de laatste 20 jaar is het fundament diverse keren verstevigd. 

Wat niet iedereen weet is dat deze piramide model stond voor de veel grotere Leeuw van Waterloo in België. Koning Willem I liet deze bouwen als herinnering aan de beroemde Slag bij Waterloo.

De Utrechtse Heuvelrug is zeer de moeite waard om te ontdekken. Er zijn genoeg goede en betaalbare accommodaties voor een midweek of weekendje weg. Wees er wel op tijd bij, want dit is een populaire vakantie regio.
Bekijk de leukste Bed & Breakfasts en hotels in de buurt

In de weekenden en schoolvakanties kan het hier erg druk worden. Als het kan ga op een doordeweekse dag. Of kom hier vroeg in de ochtend. Dan is het vaak nog lekker rustig. Of ga in de late namiddag of avond.

De afrit ligt aan de Zeisterweg tussen Zeist en Woudenberg. Er zijn tientallen parkeerplaatsen achter het gelijknamige restaurant aan de weg. Bij extreme drukte ook verder naar achteren. Vandaar is het enkele honderden meters lopen het bos in. Een wandelpad geeft de route aan.