Mozambique: Tips voor een rondreis

Stranden in Mozambique? Ja, ze hebben een kustlijn, maar bij Afrikaanse stranden denk je eerder aan Gambia, Senegal, Zanzibar, Kenia en de Seychellen. Of de kusten van Marokko, Tunesië en Egypte natuurlijk. Mozambique zal bij weinig mensen in gedachten schieten. Mooi, des te meer meter strand heb ik. Al hebben ze hier wel heel veel strand.

Op het moment dat je voeten in het extreem fijn goudgele zand staan, ben je overtuigd. En anders gebeurt dat wel als je het zonnetje en het warme water voelt. Palmbomen en andere bomen zorgen voor het decor, dat vaak als idyllisch wordt omschreven. Ik ga er van mijmeren. Heerlijk, dat vakantiegevoel.

In de verte zijn Benguerra Island en Bazaruto Archipel zichtbaar, twee van de diverse eilandjes voor de kust. Ideaal voor wie rust zoekt. Tijdens een wandeling; bij zonsopkomst, maar zeker ook bij zonsondergang. Een krab had dezelfde gedachte en laat zijn imposante scharen zien. Pas na een foto laat ik hem zijn weg vervolgen.

En op Pansy Island liggen de wonderlijke overblijfselen van zeeëgels. Deze ‘sand dollars’ zoals ze vaak worden genoemd, zijn erg gewild al mag je ze niet invoeren. De stranden hier lenen zich keer op keer voor een ontdekkingstocht. Geen wonder dat veel Zuid-Afrikanen hier hun vakantie door brengen. Dit is hun Mediterraan gebied. Maar ik heb dit net iets liever…

Die Amerikaan is de filantroop Gregory C. Carr. Hij is rijk geworden door als één van de eersten internetdiensten aan te bieden in de jaren negentig. Tegenwoordig wil hij ‘goed’ doen. In totaal investeert hij maar liefst 40 miljoen dollar in het park. Waarna toeristen voor inkomsten moeten zorgen, voor de dieren én voor de lokale bevolking.

Hoog tijd om zelf te gaan kijken in een afgelegen deel van Mozambique. Wat direct opvalt is overal wordt gebouwd. Aan de bar slechte weg er naar toe, maar ook de toeristenverblijven en de hekken rond het Chitengo Safari Camp. Het zwembad is al wel af, wat geen kwaad kan met temperaturen van dik 30 graden en een luchtvochtigheid van 80 procent. 

Ze draagt een safarihoed en bijpassende kakikleding. Tish Grant leidt hier alle gidsen op. En ze is verliefd, zoals veel mensen hier. Op het gebied en de dieren. Die langzaam maar zeker weer terug keren. 

,,Een van de gidsen heeft een antilope, een dode oribi, in een boom gevonden…” ,,Luipaard,” zeg ik snel. Ze knikt. ,,Ja, de roofdieren komen terug. Langzaam, maar gestaag.”

Twee vrouwen zijn hier de afgelopen maanden nog gedood door nijlkrokodillen. Het bord bij het water waarschuwt overduidelijk de lokale bevolking voor de gevaren, maar ik zie toch nog een man op zijn gemak de rivier door waden.

Het is voor een Westerling soms lastig te begrijpen. Dit is letterlijk een andere wereld. Met de lokale bevolking praat ik over stroperij. Ze kijken al eeuwenlang anders tegen de dieren aan dan ik. Sterker nog, velen van hen begrijpen niet waarom toeristen naar de dieren komen kijken. En foto’s maken. Terwijl zij al jaren geen koedoe, buffel of zebra hebben gegeten.

,,Langzaam (heel langzaam) beginnen ze te begrijpen dat het wandelende vlees eindig is, maar het geld van toeristen dit niet hoeft te zijn,” legt Tish uit. Maar de weg is nog lang, dat beseft zij ook. ,,Educatie is het toverwoord, al ontkom je niet aan gewapende parkwachters.” Een olifant laat zich zien, maar het is duidelijk. Het verleden achtervolgt de dieren nog, die erg onrustig zijn als er mensen in hun buurt komen. Ik geef ze geen ongelijk.

In vier intrigerende dagen leer ik het immense gebied van meer dan 4.000 km2 kennen. Met al zijn problemen en mogelijkheden. Jaarlijks overstroomt een groot deel van het park. Het natte seizoen verandert de bossen en savannes in een ruig moeras. De eerste buien vallen, het gebied komt nog meer tot leven. Dit is ruig Afrika.

Een berg in de verte doorklieft het vlakke landschap. De 1863 meter hoge Mount Gorongosa hoort bij het park, en zal ooit letterlijk de kroon van het nationaal park worden. Al zie je het niet altijd, duidelijk is wel dat de diversiteit hier groot is. Een gevoel bekruipt me. Wat heeft dit gebied een potentie. Met recht een paradijs in wording. Ooit kom ik hier nog eens terug, dat is zeker.

Dus ga ik maar op een snorkelexcursie, want ze komen geregeld naar de oppervlakte. De kapitein en snorkelgids turen over het water. Ik ook, op zoek naar een teken van leven. Dolfijnen laten zich zien, maar het is verder rustig. Te rustig, ik zie het aan het gezicht van de gids. Twee uur later moet hij toegeven dat het niet gaat lukken vandaag. ,,Soms zie je er vijf achter elkaar, dan geen één.”

Ik ken Moeder Natuur langer en heb nog meerdere dagen hier. Maar het geluk blijft uit, want het waait te hard. Twee dagen mag ik de zee niet op. Dus gaat de reis naar het noorden voort. Met meer kansen, met onbekende snorkelplekken, die ik zelf wil ontdekken. Maar Moeder Natuur is grillig, dat weet ik zo door de jaren heen wel.

Maar ook het beroemde Two Mile Reef bij Bazaruto. Deze plek wordt door kenners The Aquarium genoemd. En met reden, want de kleuren van de vissen en het koraal doen bijna zeer aan de ogen. Een soepschildpad hapt naar lucht en zakt weer naar zijn rustplek. Even kijkt hij naar me, maar mijn flippers en bril vallen niet genoeg op bij de kleurrijke vissen.

De boot vaart tussen opvallend hoge zandduinen door, langs een kolonie van flamingo’s en een mantarog laat het water naast ons opspatten. Bij de volgende snorkelbeurten laten nog veel meer bijzondere zeedieren zich zien. Waaronder een murene, die maar wat graag van rots naar rots zwemt. 

Ook wil ik zelf op ontdekkingstocht. Tussen de rotsen langs de kust waren veel lokale mensen aan het vissen. Ideaal voor een snorkeltochtje. Tussen speelse papegaaivissen en talloze andere soorten. Met bijzonder zonlicht dat door de golfslag lijkt te spelen met het koraal. En een rode koraalduivel, die zijn giftige stekels liet zien.

De omgeving van Vilanculos en vooral het eiland Bazaruto zijn de plek voor de zeekoe, of eigenlijk doejong zoals het dier heet. Dit dier leeft van Afrika tot en met het Great Barrier Reef in Australië. Overal zie ik het zeegras, zijn favoriete maaltje.

In de Bazaruto Archipel leven de meeste doejongs van heel Afrika. Het water is ongekend helder, maar hoe ik ook zoek, ik zie deze zachtaardige dieren niet. Wonderlijk, het drietal dieren waar ik voor kwam zie ik niet, maar het overige is zo verrassend mooi dat het me nauwelijks deert. 

De kust van Mozambique moet je voelen, zeggen ze vaak. Het pad door de duinen is niet eenvoudig voor de toch niet geringe 4×4-auto. Ik moet wat lucht uit mijn banden laten lopen om meer grip te hebben. Het mulle zand is door de vele bochten niet eenvoudig te nemen en sommige duinen zijn ongekend steil.

Het is duidelijk, even geen aandacht voor de omgeving. Tot het uitgerekte strand opduikt en ik vanzelf op de rem trap. Dan pas zie ik de kleuren. Die zijn overweldigend. Het zand is knalgeel, de lucht felblauw, net als het water. De klimplanten op de duinen zijn extreemgroen. Het is bijna zonde om hier een spoor doorheen te maken. Al is dat morgen door de wind weer weg.

Een slingerende grindweg en verder niets. Ja, een olifant of impala her en der. En dan plots een hek. Dit is de grenspost Giriyondo tussen Zuid-Afrika en Mozambique. Welkom in het grensoverschrijdende Transfontier Nationaal Park, waar de komende jaren alle belemmeringen als hekken en dergelijke moeten verdwijnen.

Behalve de grensformaliteiten. Die zijn nog echt op zijn Afrikaans, overal is een mannetje voor. Dus moet je de tijd hebben. Net als geduld. En wat kleingeld, jammer genoeg. Want ook al heb je alle formulieren voor elkaar, bij de vierde check merk ik dat de beambte het toch probeert. Hij twijfelt. Maar hij laat me zonder een fooi gaan, wat bij andere reizigers niet zo blijkt te zijn. Omkoping is hier nog heel gewoon. 

Zodra de hekken in de ochtend open gaan, ga ik op pad. Vooraf heb ik online gekeken welke verharde alsook zandpaden populair zijn bij dieren.

En dan met name bij roofdieren; deze zijn altijd al een fascinatie geweest. Ook vraag ik aan andere reizigers wat ze hebben gezien.

En via de moderne media heb ik al de Kruger Sightings app gedownload om de meest recente ontmoetingen te kunnen lezen. Hierdoor mis ik bijvoorbeeld de troep Afrikaanse wilde honden niet, die aan het uitrusten is van de jacht. 

Ik ontbijt met een broodje bij de dieren, heerlijk. Het jachtluipaard dat de weg oversteekt een dag later is toeval, zeker in dit deel van Afrika. Goh.

In het restcamp, één van de diverse overnachtingsplekken in Kruger, kijk ik uit over één van de rivieren in het park. Olifanten komen drinken in het laatste licht, net als Afrikaanse buffels. Een nijlpaard met jong komt juist aan land om te eten. De roep van een Afrikaanse visarend haalt me uit mijn gedachten. Ja, dit is precies wat ik wilde toen ik jong was.